دندانپزشکی جامعه نگر دکتر مسعود کریمی

Presentasi berjudul: "دندانپزشکی جامعه نگر دکتر مسعود کریمی"— Transcript presentasi:

1

2 دندانپزشکی جامعه نگر دکتر مسعود کریمی
بهداشت دهان و دندان در ساختار مراقبت های بهداشتی اولیه (PHC) دکتر مسعود کریمی دندانپزشک مسئول بهداشت دهان و دندان مرکز بهداشت اراک دندانپزشکی جامعه نگر

3 معرفی واحد بهداشت دهان و دندان
با عنایت به اینکه رفع نیازهای درمانی مردم با ایجاد محلهای مناسب جهت دستیابی به امکانات درمانی مطلوب بسیار مهم است لکن دلایل متعددی باعث گردید تا از ابتدای دهه 1370 نگرش (( پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان )) جایگزین رویکرد قدیمی در درمان بیماریهای دهان و دندان شود . در همین راستا و جهت نیل به هدف اساسی در ارتقاء سلامت دهان و دندان جامعه با استفاده از طرحهای کارآمد بهداشتی و آموزش وسیع مردم و نهادینه کردن فرهنگ سلامت دهان و دندان در بین گروههای هدف دانشگاههای علوم پزشکی کشور فعالیتهایی را بر عهده گرفتند . واحد بهداشت دهان و دندان مرکز بهداشت شهرستان اراک با تاسی از سیاست پیشگیرانه دانشگاه و با هدف کلی ارتقاء سلامت دهان و دندان جامعه با ارائه آموزش بهداشت دهان و دندان ، خدمات بهداشتی و پیشگیری و ارائه خدمات درمانی فعالیتهای طبقه بندی شده ذیل را انجام میدهد .

4   برنامه های کشوری ارتقائ سلامت دهان و دندان
فعالیتهای آموزش خدمات درمانی

5 برنامه کشوری ارتقای سلامت دهان و دندان
طرح ادغام مراقبتهاي بهداشتي دهان ودندان در شبكه مراقبتهاي اوليه بهداشتي ايران   ( PDHC )    بيماريهاي دهان ودندان از شايعترين بيماريهاي عفوني انسان است. در كشور ما قريب به اتفاق احاد جامعه به درجات مختلف ازلا اقل يكي از دو بيماري مهم دهان ودندان  ( پوسيدگي دنداني و بيماريهاي لثه) رنج مي برند. تغييرعادات ورژيم غذايي مردم جامعه، عدم رعايت بهداشت دهان ودندان بي توجهي نسبت به اهميت وسلامت دندانها دركودكان از مهمترين علل وخامت رو به تزايد شاخصهاي بهداشتي دهان ودندان درجامعه هستيم. ازطرفي خدمات دندانپزشكي عمدتاً خدماتي دقت گير، گران قيمت  واز نظر تجهيزات مواد و تكنولوژي وابسته به خارج ازكشور است. از اينرو اهميت خدمات پيشگيري وبرنامه ريزي براي مراقبتهاي بهداشتي درجامعه مشخص مي گردد. دراین طرح بيماري دهان ودندان به عنوان يكي از مشكلات جدي بهداشتي جامعه تلقي شده و ضمن تعريف گروههاي هدف بر آنيم تا با بهره گيري از كليه امكانات وپرسنل شبكه مراقبتهاي بهداشتي، گروههاي هدف را تحت آموزش ، مراقبت درمان وپيگيري قراردهيم تا در نهايت سلامت وبهداشت دهان ودندان افراد جامعه از طریق توسعه مراقبتهاي بهداشتي، بهبود كمي وكيفي خدمات دندانپزشكي درمراكز بهداشتي وافزايش آگاهي مردم ارتقا يابد.

6 گروه هاي اجرايي دراين طرح كه خدمات آموزشي ودرماني را ترجيحاً به گروههاي هدف ارائه مي دهند عبارتند از : كادراداري وكارشناسان مركز بهداشت شهرستان ومديران مراكز بهداشتي درماني. بهورزها ،‌تكنسينها و كاردانهاي بهداشت خانواده. معلمين ومديران ومراقبين بهداشت مدارس. بهداشتكاران دهان و دندان ودندانپزشكان.

7 گروههای هدف : ( گروههايي كه امكانات آموزشي ودرماني طرح ترجيحاً متعلق به آنها خواهد بود. ) دانش آموزان دوره ابتدائي زنان باردار كودكان كوچكتر از شش سال.

8 علت انتخاب اين گروههاي سني به عنوان گروههاي هدف :
دانش آموزان : به علت اهميت اين سن درتكوين ورويش دندانهاي دائمي ودوره جايگزيني دندانهاي دائمي به جاي دندانهاي شيري ،‌ميزان تاثير پذيري وآموزش پذيري بالاي افراد اين گروه ، شيوع يالاي پوسيدگي و عوامل زمينه اي بيماريهاي لثه دراين سنين ، امكان كنترل به موقع ودرمان سريع پوسيدگي ها در سنين پائينتر واستفاده ازعوامل محافظت كننده جهت كاهش پوسيدگي دندانها وجلوگيري از دست رفتن آنها اين گروه انتخاب شده اند. زنان درسن بارداری : به علت وخامت بيشتر شاخصهاي بهداشتي دهان ودندان درخانمها دراين سنين با خصوص شيوع بيشتر بيماريهاي لثه وپوسيدگي دردوران بارداري به دليل تغييرات فيزيولوژيك بدن وتغيير عادات غذايي ،نقش تغذيه صحيح زنان باردار درحفظ سلامت دندانهاي خود وجوانه هاي دنداني جنين انتخاب شدند تا ضمن افزايش آگاهي هاي اين گروه وبهبود عادات ورفتار آنها ، مستقيماً ميزان پوسيدگي وبيماريهاي پريودنتال را درآنها به ويژه مادران باردار كاهش داده و همچنين باورهاي غلطي چون ازدست دادن اجباري دندانها دردوران بارداري يا كاهش مقاومت آنها دراثرشيردادن اصلاح گردد. گروه هدف سوم يا كودكان زير شش سال به علت اهميت اين دوره درتشكيل ونمو دندانهاي شيري ودائمي ورويش دندانهاي شيري دراين سنين ونيز به علت نقش تعيين كننده دندانهاي شيري درالگوي رويش وسلامتي دندانهاي دائمي وشيوع بالاي پوسيدگي دراين سنين ونيز به علت اهميت اين سنين دركسب عادت به حفظ بهداشت دهان ودندان ويادگيري رفتارهاي بهداشتي موجب انتخاب اين گروه ازكودكان به عنوان گروه هدف شد تا با آموزشهاي لازم شيوع پوسيدگي در سن بالاتر را كاهش دهيم.

9 اجراي طرح :   برنامه هاي آموزشي :   آموزش باز آموزي وتوجيه كاركنان ومسئولين بهداشتي شهرستانها.   آموزش همگاني ازطريق رسانه هاي جمعي.   آموزش چهره به چهره گروههاي هدف توسط مراقبين وپرسنل بهداشتي.   تكميل پرونده وجداول مراقبتهاي بهداشتي دهان ودندان – ثبت وپيگيري مراقبتها.   شناسايي ارجاع وتامين خدمات پيشگيري و درمانی.   استفاده از فلورايد: دراين مرحله پس از بررسي و تعيين ميزان فلورايد مصرفي منطقه روشهاي تكميلي استعمال فلورايد( ژل – دهانشويه – قرص )مشخص مي گردد.   استفاده ازعوامل تشويقي وتحريكي براي جلب همكاري وجاذبه بيشتر درگروههاي هدف ازجمله اهداء مسواك وخميردندان ، توزيع كارت پستال وپوسترهاي بهداشتي، اهداء جوايز و....   توسعه وا صلاح نظام بيمه خدمات درماني.

10 برنامه سلامت دهان ودندان دانش آموزان كشور
سلامت دهان ودندان بخش مهمي از بهداشت عمومي است كه درسلامت وكيفيت زندگي افراد نقش مهمي دارد. دركشور ما عدم توجه كافي والدين وكودكان به رعايت بهداشت دهان ودندان متاسفانه منجر به بالا رفتن ميزان پوسيدگي دندانها گرديده است.ازطرفي با توجه به شيوع وهزينه بالای  درمان بيماريهاي دهان ودندان كه مهمترين آن پوسيدگي مي باشد.( طبق بررسيهاي انجام گرفته درشهريور 74 ، DMFT كودكان 12 ساله ايراني 02/2 برآورد شده است و 77% پوسيدگي ها مربوط به اولين دندان دائمي است كه در سن 6-7 سالگي مي رويد. ) وامكان پيشگيري بيماريهاي دهان ودندان درسنين پائين ، دراين برنامه گروه هدف كودكان درسنين مدرسه انتخاب شده اند. از طرفي اجراي طرح درمدارس ابتدائي موجب دسترسي به كودكاني مي گردد كه درمراحل اوليه رشد هستند يعني زمانيكه الگوهاي رفتاري براحتي مي توانند ارتقاء يابند يا تغييركنند همچنين محيط مدرسه فضايي مناسب براي يادگيري وزمان لازم براي جا انداختن وتقويت موارد يادگرفته را فراهم آورده وبه معلمين اين امكان را مي دهد تا با استفاده از راهكارهاي مختلف به تشويق كودكان براي شركت فعال درفعاليتهاي پيشگيري بهداشت دندان مطابق با مقطع سني آنها بپردازد. بدين منظور جهت اجراي برنامه ، يك نيروي اجرايي درهرمدرسه جهت ارائه آموزشها به دانش آموزان درنظرگرفته شده است. مجريان طرح درمدارس شهري مربيان بهداشت هستند ودرمدارس فاقد مربي بهداشت يك نيروي داوطلب علاقمند وبا انگيزه ( ترجيحاً معاون مدرسه ) مجري طرح مي باشد. درمدارس روستايي كه فاقد معلم داوطلب  مي باشيم وظايف بعده بهورز ( نيروي بهداشتي چند پيشه مستقر درروستا ها ) است

11 فعاليتها دراين برنامه :
 آموزشي : آموزش مجريان طرح   آموزش دانش آموزان توسط مجريان طرح. پيشگيري : اعمال راههاي مختلف مصرف فلورايد ازجمله دهانشويه سديم فلورايد. 2/0% . چرا كه مشخص شده استفاده دو بار در هفته ازمحلول فلورايد باعث كاهش شيوع پوسيدگي دندان تا حد درصد مي گردد. درمان : طراحي پرونده بهداشتي دهان ودندان براي كودكان

12 فعالیت های آموزشی واحد بهداشت دهان ودندان جهت افزايش آگاهي پرسنل مرتبط با فعاليتهاي بهداشت دهان ودندان (دندانپزشكان، بهداشتكاران دهان دندان،رابطين بهداشتي و كارشناسان بهداشت خانواده و مربيان بهورزي ،مربيان بهداشت آموزش و پرورش) هر ساله برنامه هاي آموزشي خاصي را اجرا مي كند كه در نهايت باعث افزايش آگاهي گروه هاي هدف و ساير افراد جامعه مي شود 

13 آموزش زنان باردار درزمينه بهداشت دهان ودندان :
زنان دردوره بارداري بايد توجه بيشتري به بهداشت دندانها ولثه هايشان بكنند چرا كه سلامتي دهان ودندانهاي مادر مي تواند سلامت كودك را تحت تاثير قرار دهد. باور اشتباهي كه بين اكثر زنان باردار رايج است اين است كه به ازاي هر حاملگي يكي ازدندانهايشان را از دست مي دهند واينكه كلسيم لازم براي بدن جنين از دندانهاي مادر تامين ميشود ! ؟ بايد دانست كه كلسيم مورد نياز بدن جنين توسط رژيم غذايي مادرتامين مي شود وكمبود كلسيم هم درنهايت ازطريق ذخيره استخوانها جبران مي شود. ازدست دادن دندانها هم نتيجه پوسيدگي دندانها يا بيماري لثه است وبا رداري هيچ تاثير مستقيمي روي اين موضوع ندارد. خيلي ازخانمها به علت ويارتمايل بيشتري به خوردن شيرينها دارند وهمين مصرف بيشتر مواد قندي موجب پوسيدگي دندانها مي شود. بيماريهاي لثه درزنان باردار : مادران با لثه هاي سالتتر كودكان سالمتري خواهند داشت. مشخص شده است كه احتمال تولد كودكان ناقص يا كم وزن درمادران داراي عفونت لثه اي خيلي بيشتر از زنان با لثه هاي سالمتر است. در دوران بارداري به علت تغيير درهورمونهاي زنانه بيماريهاي لثه اي كه ازقبل ازبارداري زن حامله به آن گرفتار بوده است، تشديد مي شود.  البته عامل اوليه واصلي ايجاد كننده بيماري لثه اي تجمع مواد غذايي وميكروبها ( پلاك ميكروبي ) براي مدت طولاني برروي دندانهاست. علايم بيماري لثه اي عبارتند از: قرمزي ، تورم ، حساسيت وخونريزي لثه. چنانچه مادر باردار پيش از بارداري يا دراوايل دوره به دندانپزشك مراجعه كنند وتحت درمان جرمگيري قراربگيرند مانع پيشرفت بيماري وتبديل آن به حالتهاي جدي تر واز دست دادن دندانها مي شود.

14 رعايت بهداشت دهان ودندان :
دردوران بارداري مادر بايد با محدود كردن مصرف مكرر مواد قندي ورعايت دقيق اصول بهداشتي ( مسواك ونخ دندان جرمگيري به موقع ) مانع بروز مشكلات حاد ونياز به درمانهاي دندانپزشكي شود. چرا كه درماههاي آغازين حاملگي مادر حامله معمولاً مضطرب وعصبي است ونيز سه ماهه اول ازنظر رشد جنين بسيار مهم است بنابراين براي جلوگيري از بروز هرگونه مشکل درمانهاي دندانپزشكي بايد موكول به سه ماهه دوم شود. سه ماهه سوم هم به علت بزرگي جنين قرارگرفتن مادر بر روي صندلي دندانپزشكي مشكل است بنابراين لازم است خانمها پيش از بارداري با مراجعه به دندانپزشك خود كليه خدمات لازم را دريافت كنند. برای اطلاعات بیشتربه پمفلت"بهداشت دهان و دندان مادران باردار "مراجعه کنید

15 آموزش به کودکان زير 6 سال( در مهد کودکها)
آشنايي با اجزاء دهان ودندان  دندانهاي شيري دندان 6 سالگي و علت اهميت آن آموزش نحوه مسواك زدن براي كودكان پيش دبستاني(2- 5 ساله): عادات غلط در كودكان

16 آشنايي با اجزاء دهان ودندان
 آشنايي با اجزاء دهان ودندان «وظايف دهان ودندان» دهان در اعمال زيادي چون حرف زدن، خنديدن، چشيدن، جويدن و بلعيدن غذا شركت دارد و اولين قسمت دستگاه گوارش است كه از لب‌ها شروع و به حلق منتهي مي‌شود.    «لايه‌هاي دنداني» مينا:خارجي‌ترين لايه پوشاننده  محكمترين بافت بدن مي‌باشد عاج: لايه زيرين مينا يا لايه مياني دندان  مغز دندان: داخلي ترين قسمت دندان كه حاوي اعصاب و رگهاي خوني مي‌باشد لثه: بافت نرم پوشاننده فك‌ها و از بافتهاي نگهدارنده دندان

17 «اجزاء دندان» تاج: قسمتي از دندان كه از استخوان فك بيرون است
طوق دندان: محل اتصال تاج به ريشه ريشه: قستي از دندان كه در داخل استخوان فك قرار دارد هر فردي در زندگي خود دو سري دندان درمي‌آورد: شيري و دائمي و سه دوره دندانی را پشت سر ميگذارد : دوره دندان شيري ، دوره دندانی مخلوط (دوره ای که دندانهای شيري بتدريج جای خود را به دندانهای دائمي ميدهند و در دهان کودک مخلوطی از دندانهای شيري و دائمي ديده ميشود ) ،  دوره دندان دائمي دندانهاي شيري زمان رويش اولين دندان شيري: حدود 6 ماهگي زمان تكميل دندانهاي شيري: 5/2-2 سالگي تعداد كل دندانهاي شيري: 20 عدد( در هر نيم فك 5 دندان) اگر زمان رويش هر دندان نسبت به زمان اصلي آن با توجه به جدول حدوداٌ 9 ماه به تأخير بيفتد، کودک را به دندانپزشک ارجاع نماييد. اهميت دندانهاي شيري خيلي از افراد هنوز تصور مي‌كنندكه دندانهاي شيري اهميتي ندارند چرا كه به زودي جايشان را به دندانهاي دائمي خواهند داد. بعضي از اين دندانها تا سن 12 سالگي هم در دهان باقي مانده و وظايف اساسي را به عهده دارند. عمده وظايف دندانهاي شيري سالم به شرح ذيل مي‌باشد: اهميت در جويدن و هضم غذا. كودك در حال رشد به تغذيه مناسب نياز دارد وتغذيه مناسب با دندانهاي پوسيده دچار اشكال شده و سلامت كودك را به خطر مي‌اندازد. اهميت در تكلم و بيان صحيح حروف. بنابراين از لحاظ رفتاري كودك راحت‌تر با كودكان  ديگر ارتباط برقرار مي‌كند. دندانهاي شيري فضاي لازم و محيط مناسبي را براي رويش دندانهاي دائمي فراهم كرده و به عنوان راهنمايي جهت رويش دندانهاي دائمي محسوب مي‌شوند. بنابراين اگر زودتر از دست برونديا بيش از مدت لازم در دهان بمانند  باعث جابجايي و نامرتب شدن دندانهاي دائمي خواهند شد كه نهايتاً موجب صرف هزينه بالا جهت خانواده‌ها خواهد شد( يكي ديگر از دلايل مهم كج بودن دندانهاي دائمي، زود كشيدن دندانهاي شيري مي‌باشد). دندان 6 سالگي و علت اهميت آن اين دندان همان آسياي بزرگ اول دائمي مي‌باشد كه به دندان 6 سالگي معروف است و زمان رويش آن هم در 6 سالگي است و الگوي رويش ساير دندانهاي دائمي بوده و سبب رويش صحيح و مرتب بقيه دندانها مي‌شود. محل رويش آن پشت آخرين دندان شيري يعني دندان آسياي دوم شيري است. اين دندان اولين دندان دائمي غير جانشين است و بدون اينكه دندان شيري بيفتد رويش مي‌يابد. به همين دليل نظر والدين بر اين است كه اين دندان شيري است و با اين باور غلط كه اگر دندان شيري بيفتد دندان ديگري بدون هيچ مشكلي به جاي آن مي‌رويد، تلاشي براي نظافت و نگهداري آن نمي‌شود و اين دندان كه بايد تا پايان عمر در دهان  باقي بماند با تمام اهميتي كه ذكر شد زودتر پوسيده شده و از بين مي رود و مشكلات متعدد دنداني بعدي را ايجاد مي‌نمايد

18 آموزش نحوه مسواك زدن براي كودكان پيش دبستاني(2- 5 ساله):
والدين احساس مي‌كنند فرزندشان در اين محدودة سني مهارتهاي لازم را براي تميز نمودن دندانهايش بدست آورده است در صورتيكه نقش اصلي در رعايت بهداشت دهان اين كودكان به عهده والدين است. اين سنين(2-5) معمولاً زمان شروع استفاده از نخ دندان مي‌باشد. البته  در دوره دندانهاي شيري   نخ دندان تنها براي دندانهاي خلفي درصورتيکه تماسهای بين دندانی بهم نزديک بوده يا بسته باشند  توصيه مي‌شود. آموزش صحيح براي تميزكردن دندانهاي كودك قرارگيري پدر يا مادر پشت سركودك است در حاليكه هر دو به يك جهت نگاه مي‌كنند، كودك در اين حالت سر خود را به سمت عقب مي‌برد و به بازوي چپ پدر يا مادر تكيه مي‌كند. در حاليكه گونه كودك با همان دست كنار زده شده و از دست ديگر براي مسواك زدن دندانها استفاده مي‌شود. براي اين كار بايد مسواك با ملايمت و به آرامي روي سطوح داخلي، خارجي و جونده دندانها بطور افقي به حركت درآيد. اين موقعيت براي استفاده از نخ دندان نيز كارآيي دارد. عادات غلط در كودكان رويش دندانها فرآيند بسيار پيچيده‌اي است و از نظم خاصي پيروي مي‌نمايد. محل قرارگيري دندانها توسط چندين عامل كنترل مي‌شود: نيروي ناشي از زبان كه به دندان فشار مي‌آورد. نيروي عضلات لب كه دندان را سر جايش نگه مي‌دارد. حركت عضلات گونه  فشار دندان مقابل بطور طبيعي تعادل نيروهاي فوق باعث رديف شدن دندانها مي‌شود. ولي در بعضي موارد عادات غلط دهاني كودك تعادل نيروهاي فوق را بر هم زده و مشكلاتي را ايجاد مي‌نمايد كه تشخيص به موقع اين عادات غلط و كمك به رفع آن باعث پيشگيري از بهم خوردن ترتيب دندانها مي‌گردد.

19 از عادات غلط دهاني كودك موارد زير حائز اهميت مي‌باشد:
گاز گرفتن لب اين عادت غلط سبب كج شدن دندانها مي‌شود. اكثر والدين متوجه اين عادت غلط نمي‌شوند. لیکن باید دقت کرد که  معمولاً حاشيه لب مشخص نمي‌باشد و لب پايين قرمز‌تر از لب بالا بوده و محل فشار دندانهاي بالا بر روي آن قابل تشخيص است. لب به دليل اينكه داخل دهان قرار مي‌گيرد و زبان چربيهاي نرم‌كننده آن را پاك مي‌كند به خشكي دچار مي‌شود به همين خاطر اين كودكان لب خود را بطور مداوم با زبانشان مرطوب مي‌كنند. استفاده از كرم‌هاي مربوط كننده روي لب به ترك اين عادت كمك مي‌كند. قرار گرفتن زبان بين دندان اين مسئله نياز به توجه و دقت فراوان دارد.اگر از سنين پايين اصلاح گردد، خيلي از مشكلات ارتودنسي بوجود نمي‌آيد.براي تشخيص ، به هنگام بلع به دقت به زبان و عضلات لب پايين و چانه توجه كنيد. اگر هنگام بلع زبان بين دندانها فاصله اندازد يا عضلات چانه و لب پايين زياد و غير عادي منقبض شوند احتمال ابتلاء به اين عادت وجود دارد. براي رفع اين عادت بهتر است كودك در مقابل يك آيينه قرار گيرد و سعي نمايد در هنگام بلع، زبان از لاي دندانها بيرون نزند. جويدن ناخن ممكن است كودك از 2 سالگي به اين عادت مبتلا گردد. والديني كه متوجه مي‌شوند كودكشان نياز به كوتاه كردن ناخن پيدا نمي‌كنند بايد به اين مسئله توجه بيشتري نمايند. آگاه كردن كودك ، يادآوري كافي ، تشويق و استفاده از دوستان و معلمين براي رفع اين عادت مفيد مي‌باشد. جويدن گونه عادت غلطي است كه معمولاً والدين ديرتر متوجه آن مي‌شوند. هنگام جويدن گونه قسمت جلوي لب تغيير حالت مي يابد. براي تشخيص آن بايد به داخل دهان و قسمت داخل گونه توجه نمود. معمولاً يك خط برجسته و برافروخته ديده مي‌شود. آگاه كردن كودك ، يادآوري كافي و تشويق  براي رفع اين عادت مفيد مي‌باشد. فشار دادن دندانها به رويهم (دندان قروچه) اين عادت غلط بيشتر مربوط به عضلات جويدن مي‌باشد كه با انقباض سبب سائيده شدن دندانها مي‌شوند. كودك ممكن است از صداي آن خوشش بيايد و برايش يك عادت شود. اين عادت به خودي خود نمي‌تواند سبب نامرتبي دندانها شود، ولي هنگامي كه در دوران دندانهاي شيري انجام شود سبب تأخير و اشكال در رويش دندانهاي دائمي مي‌گردد. در هنگام بروز اين مشكل کودک را به دندانپزشک ارجاع دهيد. مكيدن انگشت اين عادت معمولاً در كودكاني مشاهده مي‌گردد كه از شير مادر محروم مي‌باشند. متأسفانه اين عادت غلط در صورت عدم توجه بعد از سن 4 سالگي عوارض بسياري در شكل‌گيري و رشد دندانها، فكين و فرم صورت ايجاد مي‌كند. براي تشخيص مي‌توان به تميز بودن انگشت مكيده شده و وضعيت كودك هنگام خواب دقت نمود. و براي رفع   اين مشکل بهتراست کودک را به دندانپزشک  ارجاع دهيد. 

20 آموزش بهداشت دهان و دندان در کودکان 6-12 سال
در اين دوره سني دندانهاي شيري كودكان به تدريج مي افتند و دندانهاي دائمي رويش مي‌يابند. اگر دندانهاي دائمي صدمه ببينند و از بين بروند جانشيني نخواهند داشت. بنابراين نگهداري از دندانهاي دائمي مخصوصاً از همين دوره سني بسيار با اهميت است. در اين دوران بايد نكات زير را مكرراً به كودكان و والدين آنان يادآوري نمود: ضرورت و روش درست نخ كشيدن و مسواك كردن دندانها مصرف صحيح مواد قندي هر كودك 6-12 ساله حداقل سالي دوبار از نظر دهان ودندان بايد كنترل شود و آموزشهاي لازم داده شود و در صورت بروز مشكلات زير به دندانپزشک ارجاع مي‌شود. باقي ماندن دندانهاي شيري يا تأخير بيشتر از 2 سال در رويش دندانهاي دائمي وجود ضايعه مشكوك در لبها، گونه‌ها يا دهان  وجود پوسيدگي در دندانهاي آسياي شيري وجود پوسيدگي دردندانهاي دائمي وجود علائم بيماري لثه وجود جرم دندان

21 پوسيدگي دندان و علل ايجاد آن:
پس از خوردن غذا چنانچه بهداشت دهان ودندان رعايت نشود  لايه ميكروبي بر سطوح دندانها تشكيل مي‌شود كه با گذشت زمان ميكروبهاي موجود در اين لايه مواد قندي را به اسيد تبديل مي كنند . اسيد، ميناي دندان را حل كرده و پوسيدگي ايجاد مي شود. علائم پوسيدگي دندان:  تغيير رنگ ميناي دندان به قهوه‌اي يا سياه ،سوراخ شدن دندان ،بوي بد دهان ،حساس بودن يا درد گرفتن دندان هنگام خوردن غذاهاي سرد، ترش يا شيرين كه بسته به شدت پوسيدگي متفاوت است. حساس بودن يا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندانها روي هم. پوسيدگي بين دنداني مي تواند باعث گير کردن مواد غذايي بين دندانها و يا پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده بشود مراحل پيشرفت پوسيدگي: شروع پوسيدگي  از ميناي دندان مي باشد كه معمولاً با يك تغيير رنگ همراه است (قهوه‌اي يا سياه رنگ) با ادامه پوسيدگي به لايه زيرين ( داخل عاج)، دندان نسبت  به سرما، گرما و شيريني حساس مي شود و حتي گاه در دندان دردهاي مداوم و شديد ايجاد مي‌شود.  در نهايت پوسيدگي كه به مغز دندان برسد معمولاً با دردهاي شبانه شديد، مداوم و خود بخودي همراه مي شود كه در صورت عدم درمان در انتهاي ريشه دندان عفونت ايجاد مي شود كه مي‌تواند با ايجاد تورم بر روي لثه و يا گاه تورم در صورت همراه باشد (آبسه دنداني) تروما (ضربه های وارده به دهان) در اثر ضربه ،‌ هنگام تصادف ، ورزش ويا علل ديگر ممكن است يك يا چند دندان ازدهان بيرون بيفتد.اما شما مي توانيد دندانرا نجات دهيد درمحل حادثه دندان را پيدا كنيد. دندان را از ناحيه تاج بگيريد. مراقب باشيد كه به ريشه آن دست نزنيد. با جريان ملايم آب هرگونه مواد اضافي را ازروي دندان تميز نماييد. توجه داشته باشيد كه سطح ريشه را با كشيدن مسواك يا دست تميز نكنيد. دندان را به آرامي درحفره خود قرارداده وتا مراجعه به دندانپزشك تكه اي پارچه روي آن گذاشته وبا فشار ملايم دندان را در جاي خود نگهداريد. اگر نمي توانيد دندان را درجاي خود بگذاريد ، آنرا دراب دهان، يك ليوان شير، يا سرم قراردهيد. زمان مطلوب تا نيم ساعت پس ازحادثه است. اگر دندان بيش از نيم ساعت ازدهان بيرون بماند شانس زنده ماندن كمي دارد. بلافاصله به يك دندانپزشك مراجعه كنيد ( بهتراست متخصص ريشه دندان يا متخصص دندانپزشكي اطفال باشد. ) فيشورسيلانت تراپي   عمل فيشورسيلانت تراپي  عبارتست از : مسدود كردن و پر كردن شيارها و سوراخهاي سطح جونده دندان و سوراخهاي موجود در ديگر سطوح که باعث می شود که گير پلاك ميكربي به سطح جونده دندانها کم شودو نيزكمك به تميز شدن خودبخود دندانها به هنگام غذا خوردن وكمك به حذف راحتتر پلاك توسط مسواك ميگردد  مطالعاتي نشان داده اند كه مولرهاي دايمي داراي حفره و شيار چنانچه سيل نشوند احتمال پوسيده يا پرشدن آنها پس از 15 سال اينده 5/7 برابر است.

22 آيا سيلنت تراپي تنها مختص كودكان است؟
از انجا كه پوسيدگي حفرات و شيارها اكثرا در سنين پايين شروع ميشود كودكان و نوجوانان اولويتهاي اول هستند اما بزرگسالان هم مي توانند از محسنات اين روش پيشگيري بر خوردارشوند

23 آموزش بزرگسالان و سا لمندان
پوسیدگی همانطور كه مي دانيم با افزايش سن به طور طبيعي مقاومت بدن در برابر بيماريهاي مختلف كاهش مي يابد. ولي با رعايت صحيح و كامل دستورات بهداشتي مي توانيم بدن خود را در برابر بيماريها ايمن كنيم. نواحي مختلف دندان كه در معرض پوسيدگي قرار دارند عبارتند از : تاج دندان : اين نوع پوسيدگي در همه سنين شايع مي باشد. ريشه دندان : به دنبال تحليـل طبيعي لثه در سنـين بالا ، قسمتـي از ريشه دندانهـا در محيــط دهـان آشكار مي شود . اين نواحي درمعرض  خطر پوسيدگي قراردارند.  بيماريهاي لثه شایعترين علت از دست دادن دندانها بعد از سن 35 سالگي بيماريهاي لثه مي باشد. يك لثه سالم بايد :  صورتي رنگ باشد.  كاملاًروي استخوان چسبيده باشد.  لبه هاي لثه صاف، تيزومشخص باشد. هنگام مسواك زدن خونريزي نداشته باشد. با شروع بيماري : لثه قرمز ومتورم مي شود.  بوي بددهان فرد را آزار ميدهد.  درجات مختلفي از خونريزي هنگام مسواك  زدن يا گاز گرفتن   ميوه جات سفت و غذاخوردن ديده مي شود .  با پيشرفت بيماري : لق شدن دندانها شروع مي شود. چرك از اطراف  دندانها خارج مي شود. بوي بد دهان شديدتر مي شود .

24 اقدامات لازم براي پيشگيري از بروز پوسيدگي و بيماريهاي لثه
اقدامات لازم براي پيشگيري از بروز پوسيدگي و بيماريهاي لثه           به كار بردن مسواك و خمير دندان دو بار در روز و به روش صحيح استفاده مناسب از نخ دندان براي جلوگيري از پوسيدگيهاي بين دنداني  كاهش مصرف مواد قندي غير ضروري خصوصاً بين وعده هاي غذايي 4مراجعات دوره اي به صورت هر 6 ماه يكبار با دندانپزشك به منظور : جرمگيري در صورت لزوم تشخيص زودرس بيماريهاي لثه حذف پوسيدگيها و ترميم دندانها در مراحل  اوليه بروز پوسيدگي كاربرد دهانشويه هاي حاوي فلورايد براي پيشگيري ازايجاد پوسيدگي ريشه  خشكي دهان    خشكي دهان به علت كاهش فعاليت غدد توليد كننده بزاق ايجاد مي شود . علتهاي ايجاد كننده عبارتند از : بالا رفتن سن كشيدن سيگار بيماريهاي عمومي ومصرف داروهاي آرامبخش وآنتي هيستامينها برداشتن غدد بزاقي در اثر عمل جراحي افراد مبتلا به سرطان در ناحيه سرو گردن كه تحت درمان با دارو يا اشعه هستند .

25 راههاي كنترل خشكي دهان:
بوی بد دهان بوی بد دهان مي تواند دو منشاء داشته باشد : منشاء دهاني كه  85 تا 90% موارد را تشكيل ميدهد به علت پوسيدگي ، بيماريهاي لثه ، وجود جرم و تجمع مواد غذايي بين دندانها مي باشد . منشاء غير دهاني : عفونتها : خصوصاً عفونت سينوس و ريه ها    بيماري قند      بيماري كبد   گرسنگي در مواردي كه منشاء بوي دهان ، از خود دهان باشد ، درمان بسيار مؤثر است . راههاي كنترل : مراجعه به دندانپزشك و انجام معاينات كامل به منظـور حذف عفونت در ناحيه دهان رعايت بهداشت كامـل و صحيح دهان و دندانها و حذف مواد غذايي از روي سطح زبان با مسواك كشيدن روي زبان استفاده از خمير دندانها و دهانشويه ها كه مي توانند در مطبوع كردن بوي دهان موثر باشند . نوشيدن آب و استفاده از آدامسهاي نعنائي نكته : در صورتيكه با رعايت موارد فوق  بوي بوي دهان  از بين نرفت احتمالا" بوي دهان  منشا غير دهاني دارد

26 خطرات ناشي از سيگار بر روي سلامت دهان
آیا مي دانيد مصرف سيگار علاوه بر اثرات زيانباري كه بر سلامت بدن ما دارد ، سلامت دهان و دندان ما را نيز به خطر مي اندازد ؟  عوارض سيگاركشيدن:  ايجاد رسوبات تيره و نقاط قهوه اي رنگ روي سطح دندانها و در نتيجه بد رنگ شدن دندانها. تاخير در ترميم زخمهاي لثه. بروز بيماريهاي لثه و ايجاد نقاط قرمز رنگ روي سقف دهان بوي بد دهان مهمتراز همه اينكه سيگار باعث سرطان دهان مي شود . شايعترين سنين بروز سرطان دهان 65 سال به بالا   مي باشد.  سرطان دهان اگر با هريك از علاإم زير مواجه شديد حتماً با يك متخصص بیماریهای دهان ودندان  يا دندانپزشك مشورت كنيد : وجود زخمهايي در ناحيه سر و گردن و دهان كه در طول دو هفته بهبود نيابند . بر آمدگي روي لب ها ، لثه ها يا ديگر نواحي اطراف دهان نقاط سفيد ، قرمز يا تيره روي بافتهاي دهان خونريزي هاي تكرار شونده در دهان بي حسي يا درد در نواحي صورت ، دهان يا گردن البته در اغلب موارد اين ضايعات سرطان نمي باشند اما مهمترين نكته اينكه در ضايعات سرطاني با تشخيص زودرس مي توان درصد موفقيت درمان را بالا برد . قبل از اقدام براي درمان سرطانها لازم است فرد به دندانپزشك مراجعه كند تا به منظور جلوگيري يا كاهش مشكلات ناشي از دارو درماني يا اشعه درماني در محيط دهان ، راهنمايهاي لازم را دريافت كند .  

27 بهداشت دندانهاي مصنوعي
    در صورتيكه از دندانهاي مصنوعي كامل  يا تكه اي استفاده مي كنيد، براي حفاظت از آنها وسلامت لثه هاي خود نكات زير را رعايت كنيد : دندانهاي خود را تميز و عاري از خرده هاي غذايي نگه داريد زيرا موجب تغيير رنگ دندانها ، بوي بد دهان و تحريك لثه ها   مي شود . حداقل روزي يكبار همه سطوح دندانهاي مصنوعي را با مسواك نرم يا متوسط و خمير دندان تميز كنيد . هنگام خواب دندانهاي مصنوعي را از دهان خارج كنيد و درون محلول آب نمك رقيق ( يك ليوان آب جوشيده سرد شده و يك قاشق چايخوري نمك ) قراردهيد . بعد از هر غذا و هنگام خواب دهان خود را با آب نمك رقيق شستشو و با انگشتان خود كام و لثه هايتان را ماساژ دهيد . به دليل تغييراتي كه در بافتهاي دهان ايجاد مي شود با گذشت زمان دندانها نياز به تعويض ، تعمير و يا تصحيح پيدا مي كنند لذا هرگز دندانهاي مصنوعي را در خانه تعمير نكنيد براي رفع مشكلات و به صورت دوره اي هر 6 ماه يكبار به دندانپزشك مراجعه كنيد .

28 انتخاب بهترين مسواك بسياري از مردم بيش از آنكه در پي يادگيري روش صحيح مسواك زدن باشند به دنبال خريد مسواكهاي گران و پر زرق و برق هستند . خوب است بدانيم كه مسواك به خودي خود معجزه نمي كند بلكه معجزه گر واقعي روش مسواك زدن شماست . برداشتن پلاك دنداني از روي سطوح داخلي ( قسمتي از دندان كه در مجاورت با زبان قرار دارد ) و سطوح خارجي ( قسمتي از دندان كه در مجاورت با گونه و لب قراردارد ) و سطح جونده دندانها از اهداف اصلي مسواك كردن است . همچنين در گرداگرد هر دندان در محل اتصال لتْه به دندان شياري به عمق تقريبي mm2 وجود دارد كه تميز كردن آن در پيشيري از پوسيدگي دندانها و ابتلاء به بيماريهاي لتْه اهميت فوق العاده دارد . جهت انتخاب بهترين مسواك بايد دانست كه :  سر مسواك بايد در اندازه اي باشد كه علاوه بر اين كه شما احساس راحتي مي كنيد توانايي دسترس به دندانهاي خلفي را داشته باشد . دسته مسواك داراي شكل آناتوميك بوده و به راحتي در دست جاي گرفته و امكان حركتهاي مختلف در دهان وجود داشته باشد . شكل سر آن به گونه اي باشد كه حتي به نواحي كه مسواك زدن آن مشكل است به راحتي دسترسي داشته باشد . بهتراست موهاي مسواك از جنس نايلون باشد(موهاي طبيعي سريعا" از بين مي رود و محل مناسبي براي رشد باكتري است ). بهتراست انتهاي موهاي مسواك گرد باشد تا به لثه آسيبي نرسد . مسواك نوع نرم و متوسط بهتر است . انواع مسواك : مسواك با نوك كشيده : به شما كمك مي كند دندانهاي خلفي را به راحتي تميز كنيد با اين مسواك به دندانهاي آسياوپشت دندانهاي قدامی  مسواك با سر قابل انعطاف :  سرپلاستيكي و قابل انعطاف اين مسواك از ايجاد فشار زيادي روي لثه و دندان جلوگيري كرده مانع سايش ميناي دندان مي شود . مسواك با موهاي ناهمسطح : با اين مسواك مي توان بين دندانها را تميز كرد خصوصا" اگر از نخ دندان استفاده نمي كنيد .شيارهاي لثه كناردندان را هم مي توان با اين مسواك به راحتي تميز كرد . مسواك با موهاي متقاطع: به برداشتن پلاك از بين دندانها كمك مي كند . مسواك با موهاي سرپهن:   اين مسواك با ماساژ دادن لثه باعتْ بهبودي جريان خون در لثه مي شود . مسواك با موهاي انحنادار ( كرودار ): در تميز كردن اطراف دندان موتْر است .

29 چند وقت يكبار جهت تعويض مسواك مناسب تر است
از ديدكٌاه ADA به چند دليل هر سه ماه يكبار بايستي مسواك را تعويض كرد . مطالعات آزمايشگاهي نشان مي دهد باكتريهاي خارج از بدن برروي موهاي مسواك به راحتي رشد مي كنند .به خصوص اين كه مسواكها در يك محيط هميشه مرطوب و نزديك بهم نگهداري مي شوند . موهاي مسواك كهنه قادر به برداشتن پلاك بطور موتْر از سطح دندان نخواهد بود به لتْه آسيب خواهد رساند .  ( توانايي برداشتن پلاك ميكروبي يك مسواك جديد 30% بيشتر از مسواك قديمي شماست ) نتايج حاصل از تحقيقات نشان مي دهد افراد بيماري كه علاوه بر آنتي بيوتيك درماني هر 2 هفته يكبار مسواك خود را عوض مي كنند سريعتر از بيماراني كه تنها آنتي بيوتيك دريافت مي كنند بهبود مي يابند . بنابراين مي توان گفت باكتري هاي موجود روي مسواك سبب طولاني شدن مدت بيماري مي گردند. در بيماريهايي مانندپنوموني ، سينوزيت و بيماريهاي گوارشي ، باكتري وقارچ بر روي مسواك يافت مي شود . در صورت بيماربودن از خمير دندان مشترك استفاده نكنيد ، زيرا سبب پخش شدن ميكروب از يك مسواك به مسواك ديگر مي شود . افرادي كه داراي فارنژيت عود كننده هستند .مسواك جديد ممكن است از نياز تونسيلكتومي( در آوردن لوزه ها ) جلوگيري كند . مسواك كودكان بيشتر نياز به تعويض دارد چون بچه ها اغلب مسواك خود را جويده بنابراين سريع تر خراب مي شود . جديد ترين نوع مسواك مسواك جويدني است .  تنها كافي است يك عدد از اين مسواكهاي كوچك را داخل دهان گذاشته و مثل آدامس آن را بجويد دندانهاي شما به راحتي تميز كرده و بوي مطبوعي به دهان مي بخشد كه تا 20 دقيقه دوام خواهد داشت . اين مسواك به خميردندان و آب نياز نداشته در بسته بنديهاي خود موجود است به راحتي در هر زمان قابل استفاده است بعد از هر بار مسواك كردن مسواك جويدني دور انداخته مي شود .

30 جهانی فکر کنیم منطقه ای عمل کنیم
جهانی فکر کنیم منطقه ای عمل کنیم همه با هم در جهت اهداف سازمان جهانی بهداشت در مورد سلامت دهان و دندان گام برداریم آموزش سلامت دهان و دندان + دندانپزشکی پیشگیری

31 اهداف جهانی بهداشت دهان و دندان تا سال 2020

32 دندانپزشکان و برنامه ریزان بهداشتی می توانند از این متن بعنوان راهنمایی برای برنامه ریزی بهداشت دهان و دندان استفاده نمایند. به نظر ما هیچ متن یا دستورالعملی نمی تواند بطور کامل الگویی را برای بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان فراهم کند. چیزی که در اینجا مطرح می شود، زمینه هایی است که می تواند مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد. همچنین این متن چک لیستی است که می توان برنامه موجود را با آن محک زد. اساس موفقیت در برنامه های بهداشت دهان و دندان در درک صحیح منابع موجود یا منابعی که تامین خواهد شد، نهفته است. در بدو امر لازم نیست جزییات کلیه منابع را به ریز داشته باشیم. یک آنا لیز ساده و تکمیل پرسشنامه نظیر آنچه خواهد آمد،راهنمایی سریع و ساده برای مشخص کردن میزان منابع موجود، فراهم می آورد. این فهرست منابع به همراه فهرست مشکلات دهان و دندان جامعه بر اساس اولویت، به ما کمک می کند تا مناسبترین و قابل اجرا ترین برنامه های مداخله ای خود را انتخاب و به مرحله اجرا در آوریم.

33 تاریخچه : سازمان بهداشت جهانی به همراه فدراسیون بین المللی دندانپزشکی (FDI) در سال 1981 مشترکاً اولین اهداف جهانی بهداشت دهان و دندان را تا سال 2000 اعلام نمودند. با مروری بر آن اهداف در می یابیم که آنها مفید بوده، جوامع زیادی به آن اهداف دسترسی یافته، یا فعالیت خود را افزایش داده اند. هر چند برای بخش هایی خاص از جهان اهداف در حد آرزوهایی دور باقی ماند. با این وجود اهداف بهداشتی دهان و دندان باعث افزایش آگاهی و تاکید بر اهمیت بهداشت دهان و دندان در بین سران حکومتهای محلی یا کشوری شدند و بعنوان تسریع کننده ای برای تامین منابع مورد نیاز برای بهداشت دهان و دندان عمل نمودند. بنابراین اگر چه همه کشورها به اهداف یاد شده دست نیافتند ولی باعث ایجاد تلاش شدند. اخیراً سازمان بهداشت جهانی، فدراسیون بین المللی دندانپزشکی (FDI) و انجمن بین المللی تحقیقات دندانپزشکی ( IADR) اقدام به تهیه اهداف جهانی هزاره جدید تا سال 2020 نموده اند. این نوشته حاصل تلاش همکاران سازمانهای فوق در اقصی نقاط جهان است. پیش نویس این طرح برای ارائه نظرات کارشناسی در اختیار کلیه اعضاء انجمن دندانپزشکان ( که با فدراسیون بین المللی دندانپزشکی در ارتباط هستند ) قرار گرفته است. و نظرات و پیشنهادات در متن نهایی لحاظ شده است.

34 اهداف : متن حاضر با هدف تدوین چارچوب برای سیاستگزاران عرصه بهداشتی در سطوح مختلف طراحی شده است. و شامل طرحهای اولیه برای اهداف کلان بهداشت دهان و دندان در سطح جهانی، اهداف اختصاصی و نهایی مربوط به آنها می باشد. بر آن نیستیم تا اهداف کلان و اختصاصی را که در اینجا آورده شده است به شما تجویز کنیم. با داشتن نگرش جهانی و با توجه به شعار ( جهانی فکر کنیم، محلی عمل نماییم) امیدواریم که نوشتار حاضر فعالیت های محلی تقویت نماید. متن حاضر می تواند بعنوان ابزاری برای شناسایی اهداف واقعگرایانه و استانداردهای بهداشت دهان و دندان تا سال 2020 در دست برنامه ریزان مراقبتهای بهداشتی قرار گیرد. تدوین استراتژی های کشوری منطقه ای و محلی به مراحل زیادی نیاز دارد. این متن قدم اول را در ارزیابی وضعیت فعلی بهداشت دهان و دندان با مشخص کردن اهداف کلان واختصاصی برای برنامه ریزان بر می دارد. اهداف کلان فعلی با آنچه در سال 1981 مشخص شده از جنبه های زیادی متفاوت است. اول از همه اینکه اهداف فعلی عمومی تر هستند. اهداف کلان فعلی سیاستها و فعالیت های بهداشتی را در سطح ملی و محلی تسریع می کند و به اهداف اختصاصی تر و سازگارتر با شرایط هر جامعه منجر می شود. اهداف کلان قبلی به اهداف اختصاصی و اهداف نهایی فعلی شبیه اند. دومین نکته اینکه هیچگونه عدد و رقمی برای دستیابی به شاخصها مطرح نشده است. چرا که اعتقاد داریم: تعیین مقادیر برای شاخصها بر اساس شرایط بومی هر جامعه فرق می کند و به عواملی چون صحت اطلاعات پایه، سیستمهای موجود بهداشتی، الویت های محلی همچنین میزان شیوع و شدت بیماری و شرایط اجتماعی محیطی بستگی دارد. شرایط ممکن است نه تنها از لحاظ اپیدمیولوژی بیماریهای دهان و دندان بلکه از لحاظ بافت سیاسی، اجتماعی اقتصادی و قانونی جامعه متفاوت باشد.درک شرایط موجود با استفاده از دانش دقیق از شرایط غالب در جامعه و شاخصهای مهم بهداشت دهان و دندان امکانپذیر است. داشتن این آگاهی دقیق قبل از سیاستگزادی کاملاً ضروری است. چرا که با آن می توان عوامل خطر زود هنگام و موانع اجتماعی قانونی را شناسایی و رفع نمود و راحت تر به سمت بهداشت مطلوب دهان ودندان حرکت نمود. اهداف کلان، اختصاصی و نهایی بر اساس طبقه بندی فعلی بیماریها و معیارهای موجود برای تشخیص آنها پیشنهاد شده است. پس ازآنکه راههای مختلفی را برای ارائه این اهداف در نظر گرفتیم، سرانجام بر آن شدیم تا آنها را بر اساس گروههای مختلف بیماری تنظیم نماییم.

35 اهداف کلان : اهداف اختصاصی:
1) کاهش آثار و عوارض بیماریهای فک و دهان و صورت بر روی سلامتی جسم و روان، با تاکید بر ارتقاء سلامت و دهان و دندان در افراد جامعه و کاهش بیماریهای دهان و دندان نقاطی که بار بیمار بیشتر است. 2) کاهش آثار و عوارض ناشی از تظاهرات فکی دهانی بیماریهای عمومی در بین افراد جامعه و آشنایی با این عوارض برای تشخیص بموقع، پیشگیری و کنترل موثر بیماریهای عمومی اهداف اختصاصی: 1) کاهش مرگ و میر ناشی از بیماریهای فک و دهان و صورت 2) کاهش نقص عضوهای ناشی از بیماریهای فک و دهان و صورت و به تبع آن بهبود کیفیت زندگی 3) حمایت از سیاستهای قابل اجرا و اولویت دار و برنامه هایی که صد در صد از منابع علمی موجود استفاده کند (دندانپزشکی مبتنی بر شواهد) 4) طراحی برنامه هایی برای پیشگیری و کنترل بیماریهای دهان و دندان که قابل دسترس بوده، هزینه اثر بخشی آن به اثبات رسیده باشد. 5) ادغام برنامه های ارتقاء سلامت دهان و دندان با دیگر بخشهای بهداشتی با تکیه بر عوامل خطر ساز مشترک. 6) طراحی برنامه هایی که مردم را برای حفظ سلامتی خود تقویت می کند. 7) تقویت نظام ثبت دقیق اطلاعات بیماریهای دهان و دندان.( بروز، شیوع، روند بیماری و پیامدهای آن) 8) ارج نهادن به جایگاه اجتماعی و فعالیت های قانونی افراد ارائه دهنده خدمت. 9) کاهش نابرابری در دریافت خدمات بهداشتی بین گروههای مختلف جامعه. 10) افزایش تعداد نیروی انسانی که در زمینه نظام ثبت دقیق اطلاعات بیماری آموزش دیده اند.

36 اهداف نهایی: تا سال 2020 اهداف نهایی زیر بر اساس وضعیت موجود بدست خواهد آمد: درد کاهش % x در تعداد بروز درد در ناحیه فک و دهان و صورت. کاهش % x در تعداد روزهای غیبت از کار و مدرسه بخاطر بروز دردهای سر و صورت. کاهش % x تعداد افرادی که به محدودیت های عملکردی در ناحیه فک و صورت می شوند .( بعنوان مثال درد و ناراحتی، دندانهای از دست رفته ، ضربه به دندانهای قدامی و آنومالی های دهانی صورتی مادرزادی) کاهش % x بروز عوارض اجتماعی ناشی از درد و ناراحتی و ظاهر ناخوشایند ( مواردی چون دندانهای از دست رفته، آنومالی های دندانی ، نقایص مینایی مثل فلوئوروزیس، دندانهای ضربه خورده، تحلیل شدید لثه و بوی بد دهان ( اختلالات عملکردی: کاهش % x در تعداد افرادی که دچار اشکالاتی در جویدن، بلعیدن، تکلم و ارتباط برقرار کردن هستند. عوامل قابل سنجش زیادی در این گروه قرار می گیرند از جمله از دست دادن دندانها، بد شکلی های اکتسابی یا مادرزادی دهانی- صورتی و..... بیماریهای عفونی % x افزایش رقابت کارکنان مراقبتهای بهداشتی در تشخیص و کاهش خطر انتقال بیماریهای عفونی در محیط های بهداشتی

37 باتشکر از حسن توجه شما