ارزش افزوده اقتصادی EVA استاد محترم : آقای دکتر فضل زاده گردآوری و تنظیم : سعیده خانی

حد اكثرسازي ثروت سهامدار عمده ترين هدف واحد تجاري است . امروزه از ارزش افزوده اقتصادي به عنوان برترين شاخص ارزيابي عملكرد داخلي - كه شاخصي از افزايش ارزش سهامدار است- یاد می کنند .

طرفداران مفهوم EVA ادعا مي كنند كه اين شاخص ، برترين معيار عملكرد محسوب مي شود؛ زيرا به عنوان يك معيار ارزيابي، هزينه فرصت صاحبان سهام و ارزش زماني پول را در نظر گرفته و تحريف ناشي از بكارگيري اصول حسابداري را برطرف مي سازد.

بریور و همکاران در سال 1999 ادعا می کنند کنند که در طرح های تقسیم سود، استفاده از ارزش افزوده اقتصادی به عنوان معیار ارزیابی عملکرد بر خلاف معیارها ی سنتی حسابداری ارزیابی عملکرد همچون بازده حقوق صاحبان سهام نتایج بهتری را در بر دارد. معیارهای تسهیم سود سنتی، منابع را بر فعا لیت هایی که بیشترین توان بالقوه را در کاهش هز ینه های نیروی انسا نی یا ضا یعات دارند متمرکز می کنند که ا ین موضوع منجر به عدم دست یابی به نوآور ی ها و ذخا یر بالقوه ای می شود که می توانند برا ی سازمان خلق ارزش کنند . با در نظر گرفتن ارزش افزوده اقتصادی به عنوان معیار ارزیابی عملکرد، فعالیت مطلوب فعالیتی است که منجر به ارزش افزوده اقتصادی مثبت گردد . فعالیت های فاقد ارزش افزوده یا دارای ارزش افزوده منفی هم از نظر شرکت و هم از نظر اشخاص نامطلوب می باشند.

مفهوم ارزش افزوده اقتصادی (EVA) ارزش افزوده اقتصادی معیار اندازه‌گیری عملکردی است که راه‌های منجر به افزایش یا از بین رفتن ارزش شرکت را به درستی محاسبه می‌نماید. این معیار نشاندهنده سود های عملیاتی پس از کسر هزینه‌های سرمایه هایی است که برای ایجاد آن به کار گرفته شده است. ارزش افزوده اقتصادی (EVA) که یک معیار عملکرد ساده تلقی می‌شود و تصویر واقعی از ایجاد ثروت برای سهامداران ارائه کرده و در اتخاذ تصیمات سرمایه‌گذاری و شناسائی فرصت‌هائی برای بهبود و توجه به منافع کوتاه‌مدت همانند منابع بلندمدت به مدیران کمک می‌کند.

EVA نخستین بار توسط استوارت (1990) به عوان ابزاری برای اندازه گیری اثربخشی عملیات مدیریت در ثروت آفرینی برای سهامداران طی یک سال مطرح شد.

ارزش افزوده اقتصادي ، معياري است كه جهت نظارت كلي در زمينه خلق ارزش،درشركت بكار برده ميشود. ارزش افزوده اقتصادي راهبرد نيست ، بلكه راهي است كه نتايج را اندازه گيري ميكند .

ارزش افزوده اقتصادي عبارتست از تفاوت بين سود خالص عملياتي بعد ازماليات(NOPAT) وهزينه سرمايه.

ارزش افزوده اقتصادي نسخه تكامل يافته RIاست كه از آن كليه هزينه هاي سرمايه از جمله هزينه فرصت كسر ميشود.

بنابراين EVA متفاوت ازابزارهاي سنتي سنجش سود حسابداري مانند EPS و. است بنابراين EVA متفاوت ازابزارهاي سنتي سنجش سود حسابداري مانند EPS و...است. زيرا EVA كل هزينه‌هاي تامين سرمايه را در نظرمي‌گيرد.

ارزش افزوده اقتصادي شاخص اندازه گيري دستيابي به هدفها بازدهي بيش از هزينه سرمايه جدائي مالكيت از مديريت و لزوم ارزيابي عملكرد ناتواني پاسخگويي شاخصهاي سنتي EVA هزینه سرمایه کمتر از بازدهی بدست آمده

روشهای محاسبه EVA EVA= (r - c) × Capital EVA= (r × Capital) - (c × Capital) EVA= NOPAT - (c × Capital) نرخ بازده سرمایهr نرخ هزینه سرمایهc سرمایه Capital سود خالص عملیاتی پس از مالیات NOPAT ارزش افزوده اقتصادی EVA

طبق مفهوم ارزش افزوده ، ايجاد ارزش در شركت به عوامل زير بستگي دارد: 1- شركت از سرمايه به كار گرفته شده چه بازدهي كسب ميكند؟ 2- براي سرمايه به كار گرفته شده ، چه هزينه اي پرداخت مي شود؟

بنابراین آنچه در این معیار اهمیت دارد این است که شرکت بتواند بازدهی بیش از هزینه سرمایه منابع مالی خود به دست آورد.

EVA متشکل از 2 اصل اساسی در تصمیم‌گیری مدیران است: هدف مالی اولیه هر شرکتی باید حداکثرسازی ارزش و ثروت سهامداران ‌باشد. ارزش‌ هر شرکت بستگی به این دارد که تا چه حد سودهای آتی مورد انتظار کمتر یا بیشتر از هزینه سرمایه‌ای آن است.

با توجه به جهتگیری EVA، مدیران عملیاتی دارای سه عامل انگیزشی مهم به‌شرح ذیل هستند: تلاش برای کسب بازدهی بیشتر از امکانات موجود.  سرمایه‌گذاری در پروژه‌هائی که نرخ بازده آنها بیشتر از نرخ هزینه سرمایه‌ای آنها است.  واگذاری سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌هائی که نرخ هزینه سرمایه‌ای آنها بیشتر از نرخ بازده آنها است.

کارکردهای ارزش افزوده كاربرد ارزش افزوده را مي توان در سه حوزه مورد توجه قرار داد: كاربرد اقتصادي : شناخت توانمنديهاي اقتصادي بنگاهها نظير بهره وري منابع و عوامل توليد كاربرد مديريتي : شناخت توانمنديها و كاركردهاي منابع انساني نظير نيروي كار توليد به منظور سنجش عملكرد كاربرد حسابداري : تحليل مالي منطقي و سودمند از وضعيت و عملكرد مالي بنگاههاي اقتصادي در مقايسه با سود حسابداري

مزایای استفاده از ارزش افزوده اقتصادی (EVA)   1- EVA رابطه نزدیکی با ارزش فعلی خالص (NPV) دارد. 2-EVA مدیران ارشد شرکت را نسبت به معیاری که بیشتر تحت کنترل آنها است، پاسخگو می‌کند. 3- EVA از طریق همه تصمیماتی که مدیران شرکت‌ها اتخاذ می‌کنند تحت‌تأثیر واقع می‌شود.  4- EVA معیار مناسبی جهت تعیین پاداش مدیران می‌باشد. 5- EVA با ارزش بازار شرکت در ارتباط است. 

6- EVA به‌عنوان یک معیار عملکرد اقتصادی با معیارهای دیگری همچون ارزش افزوده نقدی سرمایه‌گذاری ، ارزش افزوده سهامداران  و بازده جریان نقدی روی سرمایه‌گذاری سازگار است.  7- EVA به‌عنوان معیار داخلی سنجش عملکرد موفقیت شرکت در افزودن ارزش به سرمایه‌گذاری سهامدارانش را به بهترین نحو نشان می‌دهد.  8- EVA نشان می‌دهد که ارزش شرکت مستقیماً به عملکرد مدیریت بستگی دارد.  9- EVA می‌تواند مبنائی برای تعیین اهداف سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها قرار گیرد.  10- EVA به‌عنوان معیار اندازه‌گیری عملکرد کمتر در معرض تحریف‌های حسابداری قرار دارد.

معایب EVA 1- محاسبه ارزش افزوده اقتصادی شامل محاسبه نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه می‌باشد که مشکل است.  2- ارزش افزوده اقتصادی معمولاً براساس ارقام تاریخی محاسبه می‌شود.  3- گاهی اوقات تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی غیرعملی است مثلاً برای شرکت‌هائی که تازه راه‌اندازی شده‌اند یا برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تجزیه و تحلیل ارزش افزوده اقتصادی مناسب نیست.

در موقعیت فعلی ایران که رشد اقتصادی بالا نیست وشرکتها با محدودیت منابع مالی مواجه اند طبیعی است که مدیریت واستفاده بهینه از منابع مالی بسیار حیاتی است حال در این مسیر ارزش افزوده اقتصادی که بر کاهش هزینه سرمایه واستفاده بهینه از منابع سرمایه ای تاکید دارد می تواند نقش اساسی ایفا کند.بدین ترتیب اتخاذ رویکرد ارزش افزوده اقتصادی در ایران ضروری به نظر می رسد.

با تشکر از همراهی شما