Rumus Trigonometri Dua Sudut
tayangan ini anda dapat Tujuan Umum Setelah menyaksikan tayangan ini anda dapat Menyelesaikan soal yang berkaitan dengan rumus jumlah, selisih dan perkalian dua sudut, sinus dan cosinus
Rumus Jumlah dan Selisih Cos (πΌΒ±π½) Cos (πΆβπ·) = cos πΆ. cos π·+ sin πΆ. sin π· Cos (πΆ+π·) = cos πΆ. cos π·β sin πΆ. sin π·
Rumus Jumlah dan Selisih Sin (πΌΒ±π½) Sin (πΆβπ·) = sin πΆ. cos π·β sin π·. cos πΆ Sin (πΆ+π·) = sin πΆ. cos π·+ sin π·. cos πΆ
Rumus Jumlah dan Selisih Tan (πΌΒ±π½) Tan (πΆ+π·) = πππ πΆ+πππ π· πβπππ πΆ. πππ π· Tan (πΆβπ·) = πππ πΆβπππ π· π+πππ πΆ. πππ π·
Tentukan nilai sin 15Β° ! Contoh 1 Penyelesaian : sin 15Β° = sin (45Β° - 30Β°) = sin 45Β°. Cos 30Β° - sin 30Β°. Cos 45Β° = 1 2 2 . 1 2 3 β 1 2 2 . 1 2 = 1 4 6 β 1 4 2 sin 15Β° = 1 4 ( 6 β 2 )
Tentukan nilai cos 165Β° ! Contoh 2 Penyelesaian : Cos 165Β° = cos (120Β° + 45Β°) = cos 120Β°. cos 45Β° - sin 120Β°. sin 45Β° = β 1 2 . 1 2 2 β 1 2 3 . 1 2 2 = β 1 4 2 β 1 4 6 cos 165Β° = β 1 4 ( 2 + 6 )
Tentukan nilai tan 105Β° ! Contoh 3 Penyelesaian : Tan 105Β° = tan (60Β° + 45Β°) = tan 60Β°+ tan 45Β° 1β tan 60Β°.tan 45Β° = 3 + 1 1 β 3 . 1 = 3 + 1 1 β 3 = 1+ 3 1 β 3 . 1+ 3 1 + 3 = 1+ 3 2 1 β3 = 1+3+2 3 β2 = 4+2 3 β2 = -2 - 3
Contoh 4 Diketahui sin A = 4 5 dan cos B = 12 13 , dengan A dan B sudut lancip. Tentukan nilai dari cos (A + B) ! Penyelesaian : Sin A = π¦ π sehingga y = 4 dan r = 5, maka x = π 2 β π¦ 2 = 3 Cos B = π₯ π sehingga x = 12 dan r = 13, maka y = π 2 β π₯ 2 = 5
Penyelesaian Diperoleh : Sin A = 4 5 dan cos A = 3 5 Cos B = 12 13 dan sin B = 5 13 Maka : Cos (A + B) = cos A. cos B β sin A. sin B = 3 5 . 12 13 - 4 5 . 5 13 = 36 65 - 20 65 = 16 65
Aktivitas Kelas
Sin 2 πΆ = 2 sin πΆ. cos πΆ Sin 2 πΆ Rumus Sudut Rangkap = sin πΆ. cos πΆ + sin πΆ. cos πΆ = 2 sin πΆ. cos πΆ Sin 2 πΆ = 2 sin πΆ. cos πΆ
cos 2 πΆ = πππ π πΆ - πππ π πΆ Cos 2 πΆ Rumus Sudut Rangkap = cos πΆ.cos πΆ + cos πΆ. cos πΆ = πππ π πΆ - πππ π πΆ cos 2 πΆ = πππ π πΆ - πππ π πΆ
cos 2 πΆ = πβππππ π πΆ Cos 2 πΆ = πππ π πΆ - πππ π πΆ Rumus Sudut Rangkap = (1β πππ π πΆ) - πππ π πΆ = πβππππ π πΆ cos 2 πΆ = πβππππ π πΆ
cos 2 πΆ = ππππ π πΆβπ Cos 2 πΆ = πππ π πΆ - πππ π πΆ Rumus Sudut Rangkap = πππ π πΆ - (πβ πππ π πΆ) = ππππ π πΆβπ cos 2 πΆ = ππππ π πΆβπ
Tan 2 πΆ = π. πππ πΆ πβ πππ π πΆ Tan 2 πΆ Rumus Sudut Rangkap = πππ πΆ + πππ πΆ πβπππ πΆ.πππ πΆ = π. πππ πΆ πβ πππ π πΆ Tan 2 πΆ = π. πππ πΆ πβ πππ π πΆ
Sin π π πΆ= Β± πβπππ πΆ π cos π π πΆ= Β± π+πππ πΆ π tan π π πΆ= Β± πβπππ π+πππ Rumus Lain Sin π π πΆ= Β± πβπππ πΆ π cos π π πΆ= Β± π+πππ πΆ π tan π π πΆ= Β± πβπππ π+πππ tan π π πΆ= Β± πππ πΆ π+πππ πΆ tan π π πΆ= Β± πβπππ πΆ πππ πΆ
Rumus Lain sin πΆ cos π· = π π {πππ(πΆ+π·)+πππ(πΆβπ·)} cos πΆ sin π· = π π {πππ πΆ+π· βπππ(πΆβπ·)} cos πΆ cos π· = π π {πππ(πΆ+π·)+πππ(πΆβπ·)} sin πΆ sin π· = - π π {πππ πΆ+π· βπππ(πΆβπ·)}
Rumus Lain sin πΆ+ sin π· = ππ¬π’π§ π π πΆ+π· πππ π π (πΆβπ·)} sin πΆ- sin π· = πππ¨π¬ π π πΆ+π· πππ π π (πΆβπ·)} cos πΆ+ cos π· = πππ¨π¬ π π πΆ+π· πππ π π (πΆβπ·)} cos πΆ- cos π· = -ππ¬π’π§ π π πΆ+π· πππ π π (πΆβπ·)}
Contoh 1 Hitunglah nilai sin 2B, cos 2B, dan tan 2B, jika sin B = 3 5 dan B sudut lancip ! Penyelesaian : Diketahui sin B = 3 5 , maka y = 3 dan r = 5, sehingga diperoh x = 4 Maka sin B = 3 5 ; cos B = 4 5 , dan tan B = 3 4
Penyelesaian Sin 2B = 2 sin B. Cos B = 2. 3 5 . 4 5 = 24 25 Cos 2B = πππ 2 π΅β π ππ 2 π΅ = 4 5 2 β 3 5 2 = 16 25 β 9 25 = 7 5
Penyelesaian tan 2B = 2 tan π΅ 1β π‘ππ 2 π΅ = 2 3 4 1β 3 4 2 = 6 4 1β 9 16 = 6 4 17 16 = 6 4 . 16 7 = 24 7
Contoh 2 Tanpa menggunakan tabel atau kalkulator, hitunglah nilai dari cos 22,5 Β° dan sin 112,5 Β° ! Penyelesaian : Perhatikan bahwa 22,5 Β° terletak dikuadran I. Dengan demikian cos 22,5 Β° bernilai positif. Sudut 22,5 Β° merupakan setengah dari 45 Β° maka β¦
Penyelesaian Nilai cos 22,5 Β° dapat dicari dengan menggunakan rumus setengah sudut, yaitu cos π π πΆ= π+πππ πΆ π cos 22,5 Β° = cos π π ( ππ Β° )= π+πππ ππ Β° π = π+ π π π π = π π + π π π
Penyelesaian = π π π+ π = π π π+ π Begitu juga untuk 11 2,5 Β° dapat dicari seperti langkah-langkah di atas.
Contoh 2 Tanpa menggunakan tabel atau kalkulator, hitunglah nilai dari cos 105 Β° . cos 15 Β° dan sin 75 Β° + sin 15 Β° ! Penyelesaian : cos 105 Β° . cos 15 Β° dapat dihitung dengan rumus perkalian dua sudut, yaitu : cos πΆ cos π· = π π {πππ(πΆ+π·)+πππ(πΆβπ·)} Maka β¦
Penyelesaian cos πππ Β° cos ππ Β° = = π π πππ πππ Β° + ππ Β° +πππ πππ Β° β ππ Β° = π π {πππ( πππ Β° )+πππ( ππ Β° )} = π π {β π π +π} = β π π
Penyelesaian sin ππ Β° + sin ππ Β° dapat dihitung dengan rumus penjumlahan dua sudut, sin πΆ+ sin π· = ππ¬π’π§ π π πΆ+π· πππ π π (πΆβπ·)} coba anda selesaikan !
Aktivitas Kelas
Contoh soal & Penyelesaian
Latihan Soal Nyatakan 2cos100Β°.cos35Β° sebagai bentuk penjumlahan. Bahasan: 2cosο‘.cosο’ = cos(ο‘ + ο’) + cos(ο‘ - ο’) 2cos100Β°.cos35Β° = cos(100 + 35)Β° + cos(100 - 35)Β° = cos135Β° + cos 65Β°
Latihan Soal 2. Nyatakan 2cos45Β°.cos15Β° sebagai bentuk penjumlahan, kemudian tentukan nilainya. Bahasan: 2cosο‘.cosο’ = cos(ο‘ + ο’) + cos(ο‘ - ο’) 2cos45Β°.cos15Β° = cos(45 + 15)Β° + cos(45 - 15)Β° = cos60Β° + cos 30Β°
Jadi, nilai 2cos45Β°.cos15Β° adalah : Β½(1 + β3) Latihan Soal 2cos45Β°.cos15Β° = cos60Β° + cos 30Β° = Β½ + Β½β3 = Β½(1 + β3) Jadi, nilai 2cos45Β°.cos15Β° adalah : Β½(1 + β3)
= cos{(p + ΒΌΟ) + (p - ΒΌΟ)} + Latihan Soal 3. Sederhanakan : 2cos(p + ΒΌΟ)cos(p - ΒΌΟ) Bahasan: 2cosο‘.cosο’ = cos(ο‘ + ο’) + cos(ο‘ - ο’) 2cos(p + ΒΌΟ).cos(p - ΒΌΟ) = cos{(p + ΒΌΟ) + (p - ΒΌΟ)} + cos{(p + ΒΌΟ) β (p - ΒΌΟ)}
Latihan Soal 2cos(p + ΒΌΟ).cos(p - ΒΌΟ) = cos{(p + ΒΌΟ) + (p - ΒΌΟ)} + cos{(p + ΒΌΟ) β (p - ΒΌΟ)} = cos2p +cosΒ½Ο = cos2p + 0 Jadi, bentuk sederhana dari 2cos(p + ΒΌΟ).cos(p - ΒΌΟ) = cos2p
Latihan Soal 4. Nyatakan 2sin40Β°.sin20Β° sebagai bentuk penjumlahan. Bahasan: 2sinο‘.sinο’ = cos(ο‘ - ο’) - cos(ο‘ + ο’) 2sin40Β°.sin20Β° = cos(40 - 20)Β° - cos(40 + 20)Β° = cos20Β° - cos60Β° = cos20Β° - Β½
Latihan Soal 5. Hitunglah sin75Β°.sin15Β° Bahasan: 2sinο‘.sinο’ = cos(ο‘ - ο’) - cos(ο‘ + ο’) sin75Β°.sin15Β° = Β½(2sin75Β°.sin15Β°) = Β½{cos(75 - 15)Β° - cos(75 + 15)Β°} = Β½(cos60Β° - cos90Β°) = Β½( Β½ - 0) = ΒΌ
Latihan Soal 6. Nyatakan bentuk 2sinΒ½Ο.sinΒΌΟ sebagai bentuk penjumlahan, kemudian tentukan nilainya. Bahasan: 2sinο‘.sinο’ = cos(ο‘ - ο’) - cos(ο‘ + ο’) 2sinΒ½Ο.sinΒΌΟ = cos(Β½Ο - ΒΌΟ) - cos(Β½Ο + ΒΌΟ) = cosΒΌΟ - cosΒΎΟ
Jadi, nilai 2sinΒ½Ο.sinΒΌΟ = β2 Latihan Soal 2sinΒ½Ο.sinΒΌΟ = cosΒΌΟ - cosΒΎΟ = Β½β2 β (-Β½β2) = Β½β2 + Β½β2 =β2 Jadi, nilai 2sinΒ½Ο.sinΒΌΟ = β2
Latihan Soal 7. Nyatakan 2sin80Β°.cos50Β° sebagai bentuk penjumlahan. Bahasan: 2sinο‘cosο’ = sin(ο‘ + ο’) + sin(ο‘ - ο’) 2sin80Β°cos50Β° = sin(80 + 50)Β° + sin(80 - 50)Β° = sin130Β° + sin 30Β° = sin 130 + Β½
Latihan Soal 8. Nyatakan 2sin3A.cosA sebagai bentuk penjumlahan. Bahasan: 2sinο‘cosο’ = sin(ο‘ + ο’) + sin(ο‘ - ο’) 2sin3AcosA = sin(3A + A)Β° + sin(3A - A)Β° = sin4A + sin A
10. Hitunglah nilai 4 sin 1 8 π cos 3 8 π Bahasan: Latihan Soal 10. Hitunglah nilai 4 sin 1 8 π cos 3 8 π Bahasan: 2sinο‘.cosο’ = sin(ο‘ + ο’) + sin(ο‘ - ο’) = = 2. =2.{1 - sinΒΌΟ}
Latihan Soal
Thank You !