BUNYI KONSONAN Terdapat dua belas titik artikulasi yang terlibat bagi menghasilkan bunyi-bunyi konsonan. 1. Bibir 7. Gigi Gusi - Lelangit keras 2. Bibir – Gigi 8. Lelangit Keras 3. Gigi 9. Lelangit Lembut 4. Gigi-Gusi 10. Anak Tekak 5. Gelungan 11. Rongga Tekak 6. Lelangit keras 12. Pita Suara Ada sembilan cara bagi menghasilkan bunyi-bunyi konsonan. 1. Letupan 6. Tamparan 2. Sengau 7. Geseran 3. Sisian bergeser 8. Letusan 4. Sisian tak bergeser 9. Malaran tak bergeser. 5. Getaran

CARA PENGHASILAN BUNYI KONSONAN Letupan Melepaskan udara yang disekat serta merta. Udara dari paru-paru disekat disalah satu titik artikulasi sama ada di bibir, gigi-gusi dan sebagainya. Sengau/Nasal Sengau dikategori dibawah bunyi letupan. Yang berbeza ialah bunyi sengau dihasilkan melalui velum agar udara dapat melalui rongga hidung dan mulut. Udara yang melalui rongga mulut akan disekat di titik artikulasi yang tertentu dengan artikulator Sisian Bunyi sisian dihasilkan dengan menaikkan hujung lidah ke arah bahagian belakang gigi dan udara akan keluar melalui sisi lidah. Udara yang dikeluarkan akan digeser di pita suara bagi menghasilkan bunyi geseran. Cara menghasilkan bunyi sisian tak bergeser sama seperti di atas. cuma ia tidak digeser dipita suara

GETARAN Dihasilkan dengan menggetarkan hujung lidah beberapa kali ke lelangit keras. TAMPARAN Tamparan mempunyai persamaan dengan getaran kecuali hujung lidah tidak digetarkan. GESERAN (Frikatif) Dihasilkan dengan menyempitkan ruang diantara titik artikulasi dengan artiklator. Udara yang keluar daripada paru-paru akan keluar di ruang yang sempit bagi menghasilkan bunyi geseran.

Letusan Letusan mempunyai kedua-dua ciri letupan dan geseran. Udara yang keluar dari paru-paru disekat di titik artikulasi. Kemudian udara akan dilepaskan secara perlahan-lahan di celah-celah ruang yang terbuka. Malaran Tak Bergeser Bunyi malaran tak bergeser dikenali juga sebagai bunyi separuh vokal. Bunyi ini mempunyai ciri vokal kerana tiada berlaku apa-apa pergeseran atau sekatan dalam rongga mulut di antara titik artikulasi dengan artikulator semasa menghasikan bunyi ini. Ia pula dianggap sebagai konsonan kerana melibatkan pelbagai titik artikulasi dan titik artikulasi ini tidak sama dengan titik artikulasi vokal. .

Latihan 4 1. Buat deskripsi bagaimana bunyi konsonan dihasilkan dan diklasifikasikan. 2. Buat deskripsi bunyi konsonan letupan. 3. Apa beza konsonan letupan dan letusan? 4. Buat deskripsi bunyi konsonan sengau. 5. Apa yang dimaksudkan dengan bunyi separuh vokal?

TITIK ARTIKULASI Dua Bibir Merupakan artikulator yang utama. Terlibat semasa menghasilkan bunyi letupan /p/, sengau /m/, dan malar tak bergeser /w/. Bibir – gigi Terlibat apabila bibir bawah berartikulasi dengan gigi atas.Terlibat dalam menghasilkan bunyi sengau / /, frikatif (geseran) / f /, dan malaran tak bergeser. / n /

Gigi (Dental) Melibat antara gigi dan belakang gigi. Hujung lidah berartikulasi dengan gigi bagi menghasilkan bunyi dental. Buyi dental melibatkan bunyi frikatifv/ q /. Gigi – gusi Gigi gusi terletak di antara lelangit keras. Ia melibatkan bunyi letupan / t, d/, sengau /n/, getaran /r/ tamparan / / geseran /s, z/, sisian tak bergeser / l/ dan sisian bergeser

Gelungan (Retoflex) Gelungan dihasilkan dengan membalikkan atau menggelungkan lidah ke arah lelangit keras yang bersempadanan dengan gigi-gusi.Ini melibatkan bunyi letupan / t, d, /, sengau /h /, sisian tak bergeser / / tamparan / / dan geseran / s, z /. Lelangit keras – Gigi gusi Kawasannya meliputi dua sempadan iaitu diantara gigi-gusi dengan lelangit keras. Kedudukan depan lidah lebih ke arah gigi gusi. Bunyi yang terlibat bunyi geseran / s, z / dan afrikat. /, c, j/.

Gigi-gusi – Lelangit keras Perbezaannya diantara lelangit keras-gigi gusi hanyalah pada kledudukan lidah. Depan lidah lebih menyentuh lelangit keras dibandingkan dengan gigi-gusi. Bunyi yang terlibat ialah bunyi geseran / s,z /. Lelangit keras Kawasan yang paling melengkung dalam rongga mulut. Ia bertentangan dengan depan lidah. Bunyi yang terlibat letepun /c j / , sengau / n /dan sisian tak bergeser /l/

Lelangit Lembut Apabila belakang lidah menyentuh satu daerah di belakang lelangit keras, bunyi-bunyi lelangit lembut dihasilkan. Bunyi yang terlibat letupan / k, g /, sengau / n /, geseran / x, g /, dan malaran tak bergeser / w /. Anak tekak Sekeping otot yang terdapat di belakang lelangit lembut. Cara penghasilan letupan / q, G /, sengau / N /, getaran / R /, tamparan / R /, geseran / X / dan malaran tak bergeser / f /.

Rongga Tekak Cara menghasilkan adalah dengan melakukan geseran / h /. Pita Suara / Glotal Udara yang keluar disekat terus daripada keluar. Bunyi yang dihasilkan melalui cara letupan / / geseran / h /.

CARA PENGHASILAN BUNYI KONSONAN Letupan Letupan/plosif dihasilkan dengan melepaskan udara yang disekat serta merta. Udara dari paru-paru disekat disalah satu titik artikulasi sama ada di bibir, gigi-gusi dan sebagainya. Cth:/ p, b, t, t, d c, J, k, g, q, G, ?/. Sengau/Nasal Sengau dikategori dibawah bunyi letupan. Yang berbeza ialah bunyi sengau dihasilkan melalui velum agar udara dapat melalui rongga hidung dan mulut. Udara yang melalui rongga mulut akan disekat di titik artikulasi yang tertentu dengan artikulator Cth:/ m, m, n, n, n, N/. Sisian Dibahahgi kepada dua sisian bergeser dan sisian tak bergeser. Bunyi sisian dihasilkan dengan menaikkan hujung lidah ke arah bahagian belakang gigi dan udara akan keluar melalui sisi lidah. Udara yang dikeluarkan akan di geser di pita suara bagi menghasilkan bunyi geseran Cth Sisian bergeser: / , /. Menghasilkan Cara menghasilkan bunyi sisian tak bergeser sama seperti di atas Cuma ia tidak di geser dipita suara Cth: Sisian tak bergeser : / l, l, l/.

Getaran Dihasilkan dengan menggetarkan hujung lidah beberapa kali ke lelangit keras. Hujung lidah mempunyai artikulator yang aktif sementara lenagit keras menjadi titik artikulasi yang pasif. Cth: / r / Sementara bagi / R / belakang lidah digetarkan pada anak tekak. Belakang lidah artikulator dan anak tekak ialah titik artikulasi. Tamparan Tamparan mempunyai persamaan dengan getaran kecuali hujung lidah tidak digetarkan. Hujung lidah ditamparkan sekali sahaja bagi menghasilkan bunyi tamparan. Cth: / , r /. Geseran/Frikatif Bunyi geseran boleh dihasilkan dengan menyempitkan ruang diantara titik artikulasi dengan artiklator. Udara yang keluar daripada paru-paru akan keluar di ruang yang sempit bagi menghasilkan bunyi geseran. CTH: / f, f, v, b, q /.

Letusan Letusan mempunyai kedua-dua ciri letupan dan geseran. Udara yang keluar dari paru-paru disekat di titik artikulasi. Kemudian udara akan dilepaskan secara perlahan-lahan di celah-celah ruang yang terbuka. Cth: / c, j/. Malaran Tak Bergeser Bunyi malaran tak bergeser dikenali juga sebagai bunyi separuh vokal. Bunyi ini mempunyai ciri vokal kerana tiada berlaku apa-apa pergeseran atau sekatan dalam rongga mlut di antara titik artikulasi dengan artikulator semasa menghasikan bunyi ini. Ia pula dianggap sebagai konsonan kerana melibatkan pelbagai titik artikulasi dan titik artikulasi ini tidak sama dengan titik artikulasi vokal. Cth: / w, u, u, , f/.

BUNYI DIFTONG Bunyi diftong melibatkan dua deretan vokal yang hadir serentak. Bunyi diftong terhasil apabila bunyi vokal yang hadir selepas bunyi vokal yang satu lagi menggeluncur ke arah vokal yang mula-mula hadir tanpa menunjukkan sebarang puncak kelantangan. Ketiadaan puncak kelantangan semasa penghasilan bunyi diftong menjadikan bunyi tersebut sebagai satu kata sahaja. Ada tiga jenis diftong dalam Bahasa Melayu /ai/ - Bunyi /i/ akan meluncur ke bunyi /a/ dan bunyi /i/ akan hilang bunyi kelantangannya. /oi/ - Bunyi /i/ akan meluncur ke bunyi /o/ dan bunyi /i/ akan hilang bunyi kelantangannya /au/ - Bunyi /u/ akan meluncur ke bunyi /a/ dan bunyi /u/ akan

CARTA KONSONAN BAHASA MELAYU Daerah sebutan Cara Sebutan 1 Bibir 2 Gusi 3Gusi- Lelangit keras 4 Keras 5 Lembut 6 Pita Suara Letupan tak Bersuara p b t d k g ? Letusan tak Bersuara c j Sengauan m n Geseran takbersuara f v s z s z x h Getaran r Sisian l Separuh vokal w y Dearer sebutan Cara Sebutan 1 Bibir 2 Gusi 3Gusi- Lelangit keras 4 Keras 5 Lembut 6 Pita Suara Letupan tak Bersuara p b t d k g ? Letusan tak Bersuara c j Sengauan m n Geseran takbersuara f v s z s z x h Getaran r Sisian l Separuh vokal w y