PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK & SABAH SEJARAH TINGKATAN 3 BAB 6 PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK & SABAH Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Objektif Pembelajaran Pada akhir bab, murid dapat: Memerihalkan Pentadbiran Tentera British di Sarawak & Sabah selepas kekalahan Jepun Menerangkan faktor penyerahan Sarawak & Sabah kepada kerajaan British Menceritakan Gerakan Antipenyerahan Sarawak Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak & Sabah Mengumpul maklumat tentang penubuhan paarti politik di Sarawak & Sabah Hak cipta SBP Zon Timur 2007

6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah Berkerajaan Sendiri di Sarawak Januari 1941, Charles Vyner Brooke memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun Pengambilan Sarawak.namun tidak dapat dilaksanakan kerana Jepun menyerang. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Sarawak selepas kekalahan Jepun British memperkenalkan Pentadbiran Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai 1946 untuk mengembalikan: Ketenteraman Pemulihan ekonomi & Mengemaskini pentadbiran Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Faktor Sarawak di serahkan kepada British Desakan Kerajaan British-untuk menjamin pelaburan mereka. Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah tua & uzur serta tiada pengganti Masalah kewangan-Selepas perang, banyak kemusnahan & Vyner Brooke tiada wang yang cukup untuk membangunkan Sarawak Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Charles Vyner Brooke telah menghantar wakilnya, Gerald T Charles Vyner Brooke telah menghantar wakilnya, Gerald T. MacBryan mendapatkan tanda tangan ketua bumiputera & pemimpin tempatan dlm Majlis Tertinggi Sarawak. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

8 Feb 1946,Vyner Brooke mengisytiharkan keputusan Majlis Tertinggi namun, mendapat bantahan drp pelbagai pihak terutamanya org Melayu & Iban. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Akibatnya: 1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan secara perundangan & demokrasi 2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang Penyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong & 16 undi menentang) 3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan Mahkota British 4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british pertama Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Gerakan Antipenyerahan Sarawak Maksud: “Gerakan menentang penyerahan negeri Sarawak kepada British yang berlaku dari 1946- 1949” Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Gerakan ini disertai oleh: Orang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj Abdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad Kassim Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS) Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM) Barisan Pemuda Sarawak (BPS) Persatuan Dayak Sarawak (PDS) Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Faktor Gerakan Antipenyerahan Sarawak Perlembagaan 1941 -Usaha untuk mendapat kemerdekaan menjadi sukar apabila diserah kepada British. Tipu Muslihat -Vyner Brooke membuat keputusan sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera & pemimpin tempatan) Anthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah menuntut kemerdekaan. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Penentangan & reaksi British Golongan antipenyerahan hantar surat bantahan, kawat & telegram kpd British, namun tidak diendahkan. Tampal poster Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg Fauziah & Cikgu Ajibah Abol) Tunjuk perasaan membantah pelantikan Gabenor Sarawak pertama Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Reaksi British: Mengeluarkan notis Pekeliling no 9 kerana gerakan ini disertai oleh kakitangan kerajaan (guru melayu) Pekeliling no 9 ialah sebagai amaran kepada kakitangan kerajaan supaya tidak terlibat dlm gerakan antipenyerahan Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Kesannya: Pekeliling ini mendapat bantahan. 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan (guru melayu) letak jawatan. 22 buah sekolah terpaksa ditutup 56 pelajar maktab perguruan Melayu Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Gerakan penentangan semakin hebat apabila BPM Sibu mengadakan perhimpunan diwakili 250 perwakilan bumiputera seluruh cawangan. British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan kaum Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Propaganda British mengekang gerakan antipenyerahan: British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan kaum. Menggalakkan penubuhan Young Malay Association (YMA) Melaga-lagakan orang Melayu dengan orang dayak supaya bertelagah Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Kesan daripada propaganda British: Gerakan antipenyerahan semakin lemah. Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun Tigabelas. Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal. Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah & pemimpin Melayu bersubahat menyokong British Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa lawatan ke Sibu Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Akibatnya: 1.British menggunakan kekerasan untuk melumpuhkan antipenyerahan. 2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati. 3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak 4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan 5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak sehingga 1963. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak 1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai Daerah. 1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi peluang kepada ahli mengambil bahagian dlm pentadbiran tempatan. 1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Penubuhan Parti Politik di Sarawak Parti Negara Sarawak (PANAS) 9 April 1960 Datu Patinggi Abang Hj Mustapha Matlamat: Wujudkan keharmonian kaum Pendidikan Percuma sek rendah Pertingkatkan politik, ekonomi & sosial bumiputera Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP) 12 Jun 1959 Ong Kee Hui & Stephen Young Matlamat: Wujudkan perpaduan & kesetiaan Satupadukan kaum Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Persatuan Cina Sarawak (SCA) Julai 1962 William Tan Matlamat: Ke arah perpaduan org Cina Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP) 10 April 1961 Stephen Kalong Ningkang Matlamat: Perjuangkan hak & kepentingan orang Iban Mendapatkan kemerdekaan Sarawak Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) Ogos1962 Temenggung Jugah Matlamat: Bantu orang Dayak mencapai perpaduan & menjamin hak mereka dalam perlembagaan Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Nov 1962, Perikatan Sarawak dibentuk bagi menghadapi pilihanraya tahun 1963 dengan memenangi 138 kerusi. Perikatan Sarawak terdiri daripada SNAP, SCA, BERJASA, PANAS & PESAKA. . Hak cipta SBP Zon Timur 2007

6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah Berkerajaan Sendiri di Sabah Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British untuk mengembalikan keamanan & ketenteraman sehingga 15 Julai 1946. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Sabah diserahkan kepada kerajaan British Pada 26 Jun 1946 Kerajaan British menandatangani perjanjian dengan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah jajahan British pada 15 Julai 1946. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Faktor Sabah di serah kepada British Desakan Pelabur & Pemodal Eropah-melindungi pelaburan di Sabah. Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah-Pembekal bahan mentah & tempat bagi pasaran barangan Britain. Menjamin Kedudukan & Keselamatan- kerana terletak di tengah jalan perdagangan ant. Spura dan HKong. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sabah Tahun 1950 British memperkenalkan perlembagaan baru. Majlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkan Buka peluang Wakil-wakli anak negeri melibatkan diri dalam pemerentahan negeri Melatih penduduk tempatan menjadi pemimpin Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Tahun 1952 Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk memilih perwakilan secara demokrasi Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Tahun 1960 British meminda Perlembagaan untuk menambah jumlah bilangan pemimpin kaum bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam Majlis Undangan. Semua ahli dilantik oleh Gabenor British 1962- British memperkenalkan Pilihan Raya Majlis Undangan Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti politik di Sabah sehingga 1963 Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) Ogos 1961 Donald Stephen Matlamat: Menjaga kepentingan & memelihara hak orang Kadazan Dusun Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO) 23 Disember 1961 Pengasas: Tun Datu Mustapha b Datu Harun Matlamat: Perjuangkan hak bumiputera muslim Menjadikan B Melayu – Bahasa Kebangsaan Agama islam- agama rasmi Tukar nama Borneo Utara kepada Sabah Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Pasok Momogun Januari 1962 Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS Sundang Matlamat: Lindungi kepentingan penduduk kawasan pedalaman Sabah Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Persatuan Cina Sabah (SCA) Gabungan Parti Bersatu dan Parti Demokratik Oktober 1962 Pengasas: Khoo Siak Chiew & Peter Chin Matlamat: Melindungi hak orang Cina Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Barisan Rakyat Jati Sarawak (BERJASA) 4 Dis 1961 Datu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku Othman Matlamat: Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup Bumiputera Wujudkan keharmonian rakyat Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman komunis Bahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Perikatan Sabah ditubuhkan untuk mengambil bahagian dalam pilihanraya 1962.Parti politik yang menganggotai Perikatan ialah USNO,UNKO, Pasok Momogun & SCA. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Rumusan Banyak berlaku perubahan di Sabah & Sarawak Pembunuhan Duncan steward merupakan kemuncak kebencian penduduk tempatan terhadap British. Pertubuhan bersifat politik, ekonomi & sosial ditubuhkan. Di Sabah, gerakan kebangsaan agak perlahan. Hak cipta SBP Zon Timur 2007

SEKIAN… Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Hak cipta SBP Zon Timur 2007