Водење на hipertenzija во амбулантски услови Centar za Semejna Medicina

HIPETRENZIJA Bolest/sosotojba koja se pojavuva so godinite Esencijalna HTA - nepoznata pri~ina Sekundarna HTA - poznata etiologija

HTA - VA@NO Да се идентификуваат ризик факторите и придружните болести. Да се направи калкулација на целосниот КВ ризик и да се намали истиот Да се мотивира пациентот за промени во животните навики Да се исклучи секундарна ХТА Да се започне со терапија во колку систолната ХТА е ≥ од 160 мм/Хг, и дијастолната ХТА ≥ од 100 мм/Хг. Пониски вредности за пациенти со ДМ, ренална болест, со целно оштетување на органи, клинички сигнификантна КВБ, и кога ризикот на пациентот од фатална КВБ е повисок од 5% за 10 години според SCORE ризик табелата Целна тензија е под 140 мм/Хг за систолната, односно под 85 мм/Хг за дијастолната ТА. Целите се пониски ако пациентите имаат ДМ, ренална болест, или мозочен удар т.е миокардијален инфаркт

ЕПИДЕМИОЛОГИЈА Најчесто хронично незаразно заболување 20-25% од популацијата Околу 15%-адекватна терапија и задоволителен терапевтски одговор - правило на половина Според ИЈЗ амбулантски ХТА посети за 2000 и 2007 година: 45004 (2000); 120942 (2007) за мажи 64382 (2000); 176991 (2007) за жени

ЕПИДЕМИОЛОГИЈА Една од најпревентибилните причини за предвремен морбидитет и морталитет Spored SZO glaven predizvik za javnoto zdravstvo vo slednite 20-30 godini HTA e najgolem rizik za KV bolesti Podobruvawe na praviloto na polovina Framingamskata studija - skoro 1/5 od populacijata ima TA nad 160/95 mmHg, a skoro 1/2 nad 140/90 mmHg. Podatocite se odnesuvaat samo za belata populacija - potrebno koregirawe

MEREWE Vo sede~ka polo`ba -na bilo koja raka Novodijagnosticirana - na obete race Vo kolku ima razlika -validna povisokata Drasti~na razlika -da se vidi a. brachilais Doma{no merewe i 24 ~asoven monitoring se izveduva na nedominantnata raka Man`etna izbor - spored cirkumferencijata na rakata Stari lica, DM; ortostatska hipotenzija, se meri vo le`e~ka polo`ba, a potoa 1-3 pati po stanuvaweto vo sede~ka pozicija TA се определува со мерење 2 пати на ден, најмалку 4 последователни денови

MEREWE Да се употребува манжетна со стандардни димензии 14-15 х 35цм 2. При првото мерење да се измери најмалку 2 пати, на растојание од 2 минути 3. Седечка или стоечка положба. Најдобро седечка 4. Мирување од 10-тина минути 5. Манжетна во висина на срцето 6. Дефлација со 2-3 мм/Хг во секунда

MEREWE Манжетна Ширина Обем на надлактицата Детска 12 цм 26-32 цм Обем на надлактицата Детска 12 цм 26-32 цм Стандардна за возрасни 14-15 цм 33-41 цм Голема за возрасни 18 цм Над 41 цм

HTA - INDIKACII ZA 24 ^ASOVNO MONITORIRAWE Rezistencija na terapija so lekovi - najmalku 3 Hipotenzija po zemawe na trapija Somne` za HTA od bel mantil

HTA -ANAMNEZA - STATUS Semejna anamneza: HTA, DM, Lipidi, KV bolest KV bolest: koronarna, cerebralna, periferna Anamneza za `ivotnite naviki: Pu{ewe Alkohol Ishrana Vnes na sol Fizi~ka aktivnost Indeks na telesna masa, abdominalna cirkumferencija Prisustvo na stres

HTA -ANAMNEZA - STATUS Fundus - vo kolku dijastolnata TA e > 120 mm/Hg Laboratoriski isleduvawa: kreatinin, Na, K Glikemija Lipiden status Urina - sreden mlaz: proteini, eritrociti, mikroalbuminurija EKG - hipertrofija na leva komora Somne` za sekundarna HTA: Tireoiden status (hipertireoidizam) Plazma renin i aldosteron Deksametazonski test (ku{ing) Metanefrinski test (feohromocitom) Jonizira~ki kalcium (hiperparatireoidizam)

HTA - INDIKACII ZA UPAT Urgentna HTA Somne` za sekundarna HTA (mladi pacienti, HTA so nagol po~etok i brz progres, renalna bolest, neefektivna terapija i pokraj upotreba na 3 leka, HTA nad 200 i/ili 120 mm/Hg) HTA vo bremenost

HTA - NEMEDIKAMENTOZNI MERKI Redukcija na vnes na sol: NND - A SOL do 5 grama na den Natrium do 2 grama na den So namaluvawe na vnes na sol se podobruva efektot na antihipertezivnite lekovi Vnes na zelen~uk, ovo{je, `itarici Vnes na Kalium -NND - B

HTA - NEMEDIKAMENTOZNI MERKI Adekvaten vnes na Kalcium -obesmasteni mle~ni proizvodi: NND -C Redukcija na T.T. NND - B Razumna upotreba na alkoholot: 14/21 alkoholna edinica nedelno: NND -B Redovna fizi~ka aktivnost 30/45min/den: NND - A

HTA - NEMEDIKAMENTOZNI MERKI Ishrana so pomalku masnotii. Pove}e vlijae na namaluvawe na KV rizik otkolku na HTA Mala koli~ina na zasiteni masnotii Riba najmalku 2 pati nedelno Otka`uvawe od pu{ewetoto e najva`na merka za namaluvawe na KV rizik

HTA - INTERVENCII Градус на ТА Систолна тензија Дијастолна тензија Систолна тензија Дијастолна тензија Интервензија Оптимална ТА < 120 мм/Хг < 80 мм/Хг Повторни мерења на ТА по 5 години Нормална ТА < 130 мм/Хг < 85 мм/Хг Повторни мерења на ТА по 2 години Задоволителна ТА (висок нормален) 130-139 мм/Хг 85-89 мм/Хг Повторни мерења на ТА по 12 месеци; да се даде совет за промена на животните навики

Покачен крвен притисок HTA - INTERVENCII Покачен крвен притисок Блага ХТА 140-159 мм/Хг 90-99 мм/Хг Повторна процена на нивото на ТА во оквир на 2 месеца; Совет за промена на животните навики Средна ХТА 160-179 мм/Хг 100-109 мм/Хг Повторна процена на нивото на ТА во оквир на 1 месец; Совет за промена на животните навики Силна ХТА ≥ 180 мм/Хг ≥110 мм/Хг Повторна процена на нивото на ТА во оквир на 1-2 недели; Совет за промена на животните навики Итни состојби – екстремна ХТА ≥ 200 мм/Хг или ≥ 130 мм/Хг Да се почне со терапија Изолирана систолна ХТА ≥ 140 мм/Хг и < 90 мм/Хг Повторна проценка на ТА како што е дадено погоре

HTA - INTERVENCII Hipertenzivni itni sostojbi: Sistolna TA ≥ 200, ili Dijastolna TA ≥ 130 mm/Hg Iten upat do specijalist IV stabilizacija na TA Vo PZZ treba da se dade dolgo deluva~ki kalcium antagonist - ne da se izxvaka Itnite HTA sostojbi se asocirani so celno o{tetuvawe na organi ( KAB, cerebralni znaci, disekantna aneurizma, progredira~ka ren. slabost)

HTA - INTERVENCII Za razlika od itnite HTA sostojbi kade pacientite imaat simptomi vo t.n. urgentni sostojbi pacientite nemaat simptomi. Terapijata mo`e da se zapo~ne vo PZZ. Istata treba da bide intenzivna: Pr se davaat 4 leka: Bisoprolol 5mg, Amlodipin 5mg, Enalapril 10mg i Hidrohlorotiazid 12,5mg

HTA -CELI NA TERAPIJATA Ta pomala od 140/85 mm/Hg Ta pomala od 130/80 mm/Hg kaj pacienti so: DM, renalna slabost, anamneza za KV nastan Ta pomala od 125/75 mm/Hg ako bubre`nata slabost e asocirana so proteinurija > 1gr/den

HTA -TERAPIJA Sli~na redukcija na HTA se postignuva so AKE, ARB, diuretici, blokatori na kalciumovite kanali i beta blokatorite Tretmanot so ovie lekovi pravi redukcija na KV nastani -NND-A Drugi lekovi kako alfa blokatori, reninski inhibitori, ili aldosteron antagonisti, ja namaluvaat HTA, no nema nau~ni dokazi deka gi namaluvaat KV nastani

HTA -TERAPIJA Zgolemuvawe na efikasnosta namaluvawe na nesakanite efekti na anti HTA lekovi mo`e da se postigne so kombinacija na pove}e lekovi vo pomali dozi Kombinirawe na dva leka vo terapijata e poefektivno od duplirawe na dozata eden lek

HTA - TERAPIJA NA KOMORBIDITET Болест/Состојба Избор на лек Некомплицирана ХТА АКЕ инхиботори, АРБ, бета блокатори, блокатори на Ca канали, диуретици Хипертофија на ЛК АКЕ инхибитори, АРБ, блокатори на Ca канали, диуретици Протеинурија микроалбуминурија АКЕ, АРБ Бубрежна слабост АКЕ, АРБ, Диуретик (фуросемид), блокатори на Ca канали Историја за мозочен удар АКЕ, АРБ, блокатори на Ca канали, диуретик Историја за МИ Бета блокатори, АКЕ инхибитори (АРБ ако неможе АКЕ) Симптоматска КАБ Бета блокатори, блокатори на Ca канали, АКЕ инхибитори

HTA -TERAPIJA Болест/Состојба Избор на лек Срцева слабост АКЕ инхибитор; АРБ, диуретик, бета блокатори алдостерон антагонист Повремена атриј. фибрилација АКЕ инхибитор, АРБ, бета блокатори Перманентна атриј. фибрилација Бета блокатори, Верапамил (не заедно) Периферна васкуларна болест АКЕ инхиботори, блокатори на Ca канали Дијабетес АКЕ инхиботори, АРБ, блокатори на Ca канали, диуретици Бременост Бета блокатор Лобетолол, блокатори на Ca канали Астма Блокатори на Ca канали, АРБ, диуретици

HTA -SLEDEWE Target na sledeweto e da se proceni dali: Celta na terapijata e postignata Dali dobro gi podnesuva lekovite Na prvata kontrola treba da se napravi: K i Na vo kolku se prima diuretik K, Na, i kreatinin vo kolku se prima AKE, ili ARB

HTA -SLEDEWE Po 1 godina od po~etokot na terapijatata treba da se realizira poseta za kontrola na: Pu{eweto. ishranata, fiz. aktivnost, T.T. Odreduvawe na K, Na, i kreatinin, vo kolku se na terapija so: AKE, ARB, ili diuretik Vo kolku e indicirano kontrola na glikemijata ilipidniot status EKG i mikroalbunimurija ako ima indikacii za celno o{tetuvawe Фундус - ако има индикација

HTA - КЛУЧНИ ТОЧКИ Најпревентибилна состојба за КВ ризик Цел - одржување на ТА под 140/90 мм/Хг Акцент на модифицирачките фактори Превенција - порано кај генетски оптеретени Контролираната ТА го продолжува животот