SISTEM DAN STRUKTUR PENTADBIRAN NEGARA PROSES PEMBENTUKAN KERAJAAN FUNGSI UTAMA KERAJAAN KOMPONEN UTAMA
PROSES PEMBENTUKAN KERAJAAN DI MALAYSIA Zaman pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka abad ke-15. Sultan mendapat khidmat daripada Bendahara, Bendahari, Temenggung dan Laksamana. Penjajah British datang pada abad ke-17 dan memperkenalkan pentadbiran Inggeris. Kemerdekaan – pentadbiran secara Barat masih dipakai tetapi banyak perubahan.
FUNGSI UTAMA KERAJAAN
TEORI PENGASINGAN KUASA Montesqeu: dalam sesebuah negara, pembahagian kuasa perlu dilakukan untuk mengelakkan daripada berlakunya dominasi kuasa oleh pihak-pihak tertentu. 3 bentuk pemerintahan utama: Badan Eksekutif (Pentadbiran) Badan Legislatif (Perundangan) Badan Judisiari (Kehakiman)
KOMPONEN UTAMA
BADAN EKSEKUTIF YANG DIPERTUAN AGONG JEMAAH MENTERI/KABINET KEMENTERIAN PERKHIDMATAN AWAM SURUHANJAYA-SURUHANJAYA
YANG DIPERTUAN AGONG Ketua Negara atau Ketua Persekutuan. Peranan utama: Segala urusan kerajaan dijalankan atas nama baginda tetapi mesti bertindak atas nasihat Jemaah Menter atau PM. Mempunyai kuasa budi bicara tetap dikehendaki mengikut kebiasaan peraturan Demokrasi Berparlimen. Melantik Jemaah Menteri atas nasihat PM. Mempersetujui atau tidak membubarkan Parlimen.
JEMAAH MENTERI / KABINET Dimulakan oleh sistem Ahli (1951-1955). Kabinet moden pra-merdeka ditubuhkan selepas Pilihanraya 1955 oleh TAR. Jemaah Menteri – badan tertinggi. PM menjadi Ketua Jemaah Menteri. Ahli-ahli Jemaah Menteri mesti bertanggungjawab di atas keputusanJM.PM lantik Setiausahauntuk membantu PM. PM - Pengerusi Mesyuarat Jemaah Menteri. PM –Ketua Pentadbir Utama Negara. PM - Perkenalkan dan menjalankan dasar. PM – Pegawai Diplomat Utama Negara.
CONTOH ORGANISASI KEMENTERIAN
KEMENTERIAN Agensi tertinggi dalam jentera pentadbiran Persekutuan. Terdapat 26 kementerian – boleh ditambah atau dikurangkan. Ketua Setiausaha (KSU) – ketua pentadbir Ketua Setiausaha Negara – ketua perkhidmatan awam Persekutuan
PERKHIDMATAN AWAM Angkatan Bersenjata Perkhidmatan Perundangan dan Kehakiman Angkatan Polis Perkhidmatan Kereta api Perkhidmatan Awam Bersama Perkhidmatan Awam Negeri Perkhidmtan Pendidikan
SURUHANJAYA
BADAN PENTADBIRAN PERINGKAT NEGERI
MAJLIS MESYUARAT KERAJAAN NEGERI (EXCO) Raja/Sultan melantik Majlis Mesyuarat Kerajaan, Ketua Menteri/Menteri Besar Raja/Sultan melantik antara 4-8 ADUN sebagai EXCO. EXCO sama seperti Kabinet Persekutuan. EXCO memberi nasihat kepada Sultan. Ex-officio dilantik dari: Setiausaha Kerajaan Negeri Penasihat Kewangan Negeri Pegawai Kewangan Negeri
MAJLIS MESYUARAT KERAJAAN NEGERI (EXCO) Raja boleh melantik bukan bumiputera menjadi Menteri Besar/Ketua Menteri. Majlis bertanggungjawab secara kolektif kepada DUN. KM/MB letak jawatan jika: tidak mendapat kepercayaan sebilangan besar ADUN. Raja/Sultan membubarkan Dewan. Ahli MMK tidak boleh mengambil bahagian dalam perdagangan, perniagaan atau profesion uang ada kaitan dengan jabatan-jabatan tertentu.
DEWAN UNDANGAN NEGERI Satu dewan sahaja. Mendengar, membahas dan menggubal rang undang-undang negeri (ADUN shj) . Undang-undang negeri dikenali sebagai enakmen. Anggota terdiri daripada Sultan, ADUN dan Setiausaha Kerajaan Negeri, Penasihat Undang-undang Negeri dan Pegawai Kewangan Negeri.
PENTADBIRAN PERINGKAT NEGERI DI SARAWAK Bahagian – ditadbir oleh Residen. Daerah – Pegawai Daerah. Daerah Kecil – Pegawai Anak Negeri. Kampung- Penghulu. DI SABAH: Daerah – Pegawai Daerah (dibantu Ketua Anak Negeri). Kampung – Ketua Kampung (dibantu orang tua).
BADAN LEGISLATIF
HILANG KELAYAKAN ADUN APABILA: Diisytiharkan tidak sempurna akal. Seorang bankrap. Memegang jawatan berpendapatan. Tidak menghantar penyata perbelanjaan p/r. Dihukum penjara 1 tahun / denda RM2000. Kehilangan kelayakan di bawah mana-mana undang-undang. Memperolehi kewarganegaraan negeri asing.
PUNCA UNDANG-UNDANG Undang-undang bertulis: Keputusan2 Mahkamah. perlembagaan perundangan Persekutuan dan Negeri. Keputusan2 Mahkamah. Undang-undang Inggeris. Undang-undang Islam. Undang-undang Adat.
KUASA 2 MAHKAMAH Mentafsir perlembagaan negeri. Mentafsir sesuatu undang-undang. Mengisytihar sesuatu undang-undang bertulis Persekutuan atau Negeri. Mengisytihar sesuatu tindakan kerajaan sebagai tidak sah dari segi undang-undang.
KEBEBASAN MAHKAMAH Tidak boleh dipecat sebelum 65 tahun kecuali: kelakuannya tidak baik. Tidak berupaya (uzur). Tribunal terdiri 5 org atau lebih dari Malaysia atau negara Komanwel. Saraan diperuntukkan dibayar kepada Kumpulan Wang Yang Disatukan. Saraat Hakim dan syarat2 lain tidak boleh diubah. Kelakuan Hakim tidak boleh dibincangkan dalam Dewan kecuali 1/4 ahli Dewan.
MAHKAMAH PERSEKUTUAN
MAHKAMAH NEGERI
MAHKAMAH PERSEKUTUAN Selesikan pertikaian antara kerajaan Negeri dan kerajaan Persekutuan. Sahkan undang2 oleh Parlimen dan DUN. Mendengar kes2 rayuan dari Mahkamah Rayuan dan Mahkamah Tinggi. Meliputi kes sivil dan kes jenayah. Kes sivil yang nilai tuntutannya RM 250000 ke atas
MAHKAMAH RAYUAN Membincangkan kes rayuan jenayah. Bicarakan kes sivil nilainya RM250,000 ke atas. Bicarakan kes jenayah dari Mahkamah Tinggi.
MAHKAMAH TINGGI Bicarakan apa sahaja kesalahan warganegara dan pelancong asing. Bicarakan kes2 sivil dan jenayah. Kes sivil melibatkan hal penjagaan kanak2 serta orang tidak siuman, wasiat, perkahwinan dan perceraian agi bukan muslim serta kemuflisan. Dengar kes rayuan sivil dari Mahkamah Rendah bernilai RM25000 ke atas. Beri nasihat kepada mahkamah2 rendah tentang tatacara dan proseding di mahkamah dan soal2 perlembagaan.
MAHKAMAH SESYEN Bicarakan kes jenayah dan sivil. Kes sivil bernilai RM25000 ke atas. Bicarakan apa juga kesalahan jenayah kecuali menjatuhkan hukuman mati. Jalankan siasatan awal sebeum seseorang itu dibicarakan di Mahkamah Tinggi. Kenakan hukuman maksima 5 tahun penjara, denda RM1000,12 kali sebatan atau kedua2nya sekali.
MAHKAMAH JUVANA Bincangkan kes2 jenayah bagi umur 10-18 tahun. Kanak2 bersalah dihantar ke sekolah pemulihan akhlak sehingga umur 21 tahun. Perbicaraan dijalankan secara tertutup.
MAHKAMAH MAJISTRET KELAS 1 Bincangkan kes2 jenayah dan sivil. Kes jenayah libatkan hukuman penjara dan hukuman denda. Hukuman maksimum - 5 tahun penjara, denda RM10000, sebatan 12 kali atau ketiga2nya. Kes sivil libatkan RM12000 ke atas setahun.
MAHKAMAH MAJISTRET KELAS II Kes jenayah - hukuman maksimum dijatuhkan tidak melebihi 3 bulan penjara dan denda RM250 atau kedua2nya sekali. Ks sivil - nilai kes tuntutan RM3000 ke atas.
MAHKAMAH TUNTUTAN KECIL Bicarakan kes tuntutuan sivil bernilai RM3000 ke atas.
MAHKAMAH PENGHULU Bicarakan kes2 sivil dan jenayah. Dikendalikan oleh Penghulu sesuatu Mukim. Kes sivil - tuntutan nilai RM50 ke bawah. Kes jenayah - denda sebanyak RM25 ke bawah. Rayuan terhadap mahkamah penghulu boleh dibuat di Mahkamah Majistret.
MAHKAMAH TENTERA Kendalikan kes tingkah laku tentera. Tidak bicarakan kes sivil dan jenayah. Kesalahan yang dibicarakan: tidak patuh pada arahan pihak berkuasa, tidak menjalankan tugas, mengabaikan tugas. Jatuhkan sebarang hukuman kecuali hukuman mati. Pesalah boleh membuat rayuan kepada Mahkamah Tinggi.
MAHKAMAH KHAS RAJA2 Bicarakan kesalahan Dipertuan Agung dan Sultan dalam kes sivil dan kes jenayah yang dilakukan dalam persekutuan. Tindakan akan dikenakan terhadap Agung atau Sultan setelah mendapat keizinan Peguam Negara.
MAHKAMAH SYARIAH Untuk mengadili umat Islam. Bicarakan kes2 sivil dan jenayah. Kes sivil - nafkah dan tanggungan, perkahwinan, perceraian, wasiat, wakaf, pembahaagian harta. Kes jenayah - berjudi, zina, tidak berpuasa, ajaran sesat, berkhalwat, penderaan, minum minuman keras, tidak zakat dan fitrah. Kesalahan besar dibicarakan di Mahkamah Tinggi Syariah, kesalahan kecil dibicarakan di Mahkamah Rendah Syariah.
MAHKAMAH ADAT Bicarakan kes2 pelanggaran adat oleh suku2 kaum di Sabah dan Sarawak. Contoh: adat perkahwinan, undang-undang adat, adat-adat keagamaan dll.
KESIMPULAN Dalam konteks negara Malaysia mengamalkan konsep Pengasingan Kuasa, pada dasarnya tidak dipraktikkan sepenuhnya. Ini kerana di antara tiga badan tersebut adalah berkaitan di antara satu sama lain. Undang-undang dibuat oleh badan pemerintah seperti Yang di Pertuan Agong dan Menteri-menteri. Ahli Parlimen yang berfungsi sebagai penggubal undang2 juga dilantik mengetuai kementerian2 tertentu untuk menjalankan kuasa pemerintahan.