BAB 9 PENGENALAN KEPADA RANCANGAN PERNIAGAAN

DEFINISI RANCANGAN PERNIAGAAN Rancangan Perniagaan boleh didefinisikan seperti berikut: (i) Dokumen bertulis yang menyediakan aspek kritikal, andaian-andaian dan jangkaan kewangan mengenai satu usaha niaga. Ia juga merupakan dokumen asas bagi menarik minat dan bantuan samada di segi kewangan atau sebaliknya bagi satu konsep perniagaan yang baru (Stevenson et al., 2000). (ii)Dokumen bertulis yang dipersembahkan secara sistematik menerangkan mengenai perniagaan atau projek yang hendak dijalankan secara menyeluruh (MEDEC, 2000).

(iii)Dokumen bertulis yang disediakan oleh bakal usahawan dengan mengambil kira semua faktor luaran dan dalaman yang terlibat untuk membentuk satu usaha niaga baru yang berisiko (Hisrich dan Peters, 2002). Penyediaan Rancangan Perniagaan memerlukan masa yang lama, kajian yang sistematik dan terperinci serta penglibatan yang menyeluruh.

TUJUAN PENYEDIAAN RANCANGAN PERNIAGAAN Membantu usahawan mempunyai matlamat, objektif polisi bagi memandu perniagaan usahawan supaya dapat berkembang, (ii)Menjelaskan kepada pembekal komitmen usahawan menjalankan perniagaan yang mantap. meyakinkan pembekal

iii)Meyakinkan pelanggan bahawa usahawan sentiasa menjaga kualiti barangan atau perkhidmatan (iv)Meyakinkan pemiutang dan pemodal mengenai potensi yang ada potensi untuk membayar balik hutang dan faedah kepada pemiutang memberikan keuntungan

KOMPONEN RANCANGAN PERNIAGAAN Ringkasan Eksekutif maklumat yang ringkas dan jelas mengenai kedudukan syarikat dan pengurusan, jenis perniagaan atau perkhidmatan yang dijalankan kebaikan yang boleh diberikan kepada pengguna, ciri-ciri pasaran dan pesaing-pesaing bagi produk atau perkhidmatan tersebut, prospek kewangan secara ringkas - jumlah wang yang diperlukan dan bagaimana wang tersebut dibelanjakan.

pernyataan misi dan objektif yang ingin dicapai, Deskripsi Perniagaan mengenai latar belakang usahawan dan sejarah usaha niaga atau syarikat, huraikan secara terperinci latar belakang usahawan jika perlu maklumat lanjut diletakkan di bahagian apendiks Rancangan Perniagaan tersebut. pernyataan misi dan objektif yang ingin dicapai, penerangan mengenai produk, lokasi dan para pekerja dalam organisasi.

bagaimana produk atau perkhidmatan yang ditawarkan boleh berkembang Analisis Pasaran bagaimana produk atau perkhidmatan yang ditawarkan boleh berkembang potensi atau saiz pasaran produk atau perkhidmatan yang ditawarkan daya penarik (attractiveness) - dapat keuntungan analisis industri bagaimana Rancangan Perniagaan dapat dilaksanakan

Jika tidak mempunyai ciri-ciri industri yang dikehendaki usahawan perlu menyatakan bagaimana usaha niaga tersebut dapat memberi keuntungan kepada pelabur atau pembekal yang ingin menyertainya.

Rancangan Pengeluaran atau Operasi menyedia rancangan pengeluaran kilang bagaimana produk itu dikeluarkan (product specification), proses pengeluaran dilakarkan dalam bentuk carta aliran (flow chart), kemudahan atau prasarana yang diperlukan tapak bangunan, penggunaan bahan mentah - kuantiti dan kosnya jadual dan keupayaan pengeluaran tersebut.

Susun atur ruang untuk kilang disediakan dalam bentuk lukisan rajah. Senarai nama-nama mesin dan peralatan, harganya dan pembekal yang berkenaan perlu dinyatakan bagi projek baru atau projek yang hendak dibesarkan. Bagi projek yang sedia ada hanya senarai mesin, peralatan, harga dan tahun yang dibeli perlu dinyatakan. Susun atur ruang untuk kilang disediakan dalam bentuk lukisan rajah. Perkhidmatan atau servis dinyatakan cara perkhidmatan diberikan dan jika bidang peruncitan atau pembekalan, proses pembekalan perlu dinyatakan.

Rancangan Organisasi Menerangkan mengenai latar belakang, matlamat dan strategi organisasi serta pengurusan. Carta organisasi disediakan berdasarkan kepada matlamat dan strategi organisasi. Pekerja yang ada, dan yang diperlukan ialah seperti nama, jawatan, kelayakan, kemahiran/pengalaman yang perlu ada bagi pekerja serta huraian tugas bagi setiap pekerja. Gaji dan insentif pekerja dinyatakan dalam bentuk kenaikan gaji, bonus, perubatan percuma, cuti sakit, KWSP/SOCSO dan sebagainya.

Cara produk dijual atau perkhidmatan ditawarkan Rancangan Pemasaran Menyatakan; Strategi produk atau perkhidmatan, peletakan harga, pengedaran serta promosi. Cara produk dijual atau perkhidmatan ditawarkan secara borong, harga runcit, harga jualan terus, dan sebagainya. Bagaimana pelanggan sasaran dikenal pasti

Bagaimana kesedaran boleh dibangunkan pengiklanan, promosi, atau mel terus termasuklah perhubungan awam, promosi khas, iklan dan sebagainya Memberi maklumat lanjut mengenai saluran pengedaran produk dijual samada melalui kakitangan jualan terus, mel terus dan sebagainya. Analisis mengenai arah aliran pasaran sekarang dan akan datang.

(iii)Reaksi yang dijangkakan oleh pengusaha terhadap pasaran. Dalam Rancangan Pemasaran perlu digariskan beberapa perkara seperti berikut: (i) Saiz, kadar pertumbuhan, dan ciri-ciri pembelian oleh sasaran pasaran. (ii)Perspektif pengusaha terhadap pasaran. Adakah pengusaha telah membawa sesuatu yang baru kepada pasaran? (iii)Reaksi yang dijangkakan oleh pengusaha terhadap pasaran. halangan-halangan yang bakal diterima Bagaimanakah cara untuk mengatasi halangan-halangan tersebut? ciri-ciri dan kebaikan-kebaikan produk atau perkhidmatan yang boleh dijangkakan

Kos perlaksanaan usaha niaga Rancangan Kewangan Penyediaan anggaran kewangan dalam bentuk nilaian ringgit bagi tempoh tiga hingga lima tahun. penyata pendapatan, kunci kira-kira, unjuran penyata aliran tunai dan analisis atau carta pulang modal. prestasi kewangan usaha niaga daripada segi jualan, pendapatan dan lebihan (kurangan). Kos perlaksanaan usaha niaga misalnya tapak, bangunan, mesin, alat kelengkapan, sewa, perbelanjaan awal seperti pendawaian, ubahsuai, deposit untuk air, api dan telefon, modal kerja sumber pembiayaan projek (modal sendiri, bantuan daripada rakan-rakan dan keluarga dan punca-punca lain)

Pelabur juga berminat untuk melihat potensi usaha niaga berdasarkan kepada analisis nisbah. Usahawan perlu juga membuat analisis nisbah berdasarkan kepada aspek keberuntungan, kecairan, hutang dan aktiviti.

Penilaian Risiko dan Pulangan Penting untuk menetapkan strategi usahawan ke arah mengenal pasti risiko bagi mencapai matlamat dan objektif Rancangan Perniagaan. Penilaian risiko oleh usahawan boleh dilakukan dengan langkah-langkah berikut: (i) Usahawan perlu mengenal pasti potensi risiko yang akan ia dialaminya dalam perniagaan. (ii) Perbincangan mengenai hal-hal yang mungkin berlaku sekiranya risiko menjadi kenyataan. (iii) Strategi bagi menghalang, meminimun atau bertindak balas perlu dibincangkan.

FORMAT RANCANGAN PERNIAGAAN (a) Muka surat tajuk (b) Muka surat isi kandungan (c) Ringkasan eksekutif perniagaan Ringkasan eksekutif ini mungkin merupakan bahagian yang paling penting sekali dalam Rancangan Perniagaan kerana di sinilah membolehkan usaha menarik minat pembaca. Mengapa ia akan berjaya Membuat keputusan awal sama ada usaha niaga itu berpotensi. Apa produk/perkhidmatan yang boleh ditawarkan kepada pengguna.

Contoh format ringkasan adalah seperti berikut: (i) Jenis perniagaan. (ii) Keluaran/perkhidmatan. (iii) Pasaran. (iv) Persaingan. (v) Pengurusan. (vi) Modal yang diperlukan. (vii) Kegunaan modal. (viii) Cagaran. (ix) Unjuran kewangan.

Badan utama rancangan perniagaan Bahagian yang paling panjang sekali dalam kertas Rancangan Perniagaan kerana di sini terdapat semua maklumat terperinci tentang usaha niaga. Secara khususnya, bahagian ini menjawab soalan-soalan berikut: (i) Apa? (ii) Siapa? (iii) Di mana? (iv) Kenapa? (v) Bagaimana?

Rangka badan kertas kerja Rancangan Perniagaan adalahseperti berikut: 1. Pendahuluan Huraikan secara ringkas; bidang usaha niaga yang sedang atau akan diceburi terutamanya dari segi kedudukan semasa potensinya untuk berkembang sebab-sebab kenapa usaha niaga tersebut dipilih.

Tujuan menyediakan kertas kerja Rancangan Perniagaan. panduan bagi perancangan usaha niaga baru, untuk mendapatkan/meyakinkan ahli kongsi, membesar/memodenkan usaha niaga yang sedia ada, mendapat bantuan pembiayaan/pinjaman.

3. Latar belakang usahawan Nyatakan nama, alamat, nombor kad pengenalan, umur, tarikh lahir, taraf perkahwinan, tanggungan, kelulusan dan pengalaman, pekerjaan sekarang dan perniagaan-perniagaan lain yang dimiliki.

4. Latar belakang projek/perniagaan Nama projek/perniagaan, alamat projek/perniagaan, jenis projek/perniagaan, taraf/bentuk projek/perniagaan (lampirkan dokumen yang berkenaan seperti Surat Perjanjian Perkongsian dan keterangan peribadi tiap-tiap seorang), Undang Tubuh Syarikat Sendirian Berhad (dengan keterangan peribadi Ahli Lembaga Pengarah),

lesen perniagaan/tarikh daftar belum didaftarkan, langkah-langkah yang diambil untuk mendaftar perniagaan (untuk Syarikat Sendirian Berhad, borang seperti “Memorandum” dan “Article of Association”, dan sebagainya) modal permulaan (jika syarikat sendirian berhad, berikan pecahan modal, nombor akaun bank/nama bank).

5. Maklumat tapak dan bangunan tapak Nombor lot, luas, mukim/daerah, surat perjanjian sewa/persetujuan, kedudukan fizikal (keterangan dan lampiran/rajah), bangunan(jenis bangunan, luas lantai) buat baru - lampirkan pelan bangunan kelulusan pihak yang berkuasa, anggaran kos, kemudahan asas seperti jalan raya, elektrik, air dan lain-lain,

mesin dan peralatan yang sedia ada (projek sedia ada) senarai mesin dan peralatan tersebut, harga dan tahun dibeli mesin dan peralatan yang diperlukan (projek yang hendak dibesarkan atau projek baru) senarai mesin dan peralatan, harga, pembekal (lampirkan sebut harga yang berkenaan).

6. Kos projek (pelaburan) Tentukan kos projek keseluruhan(baru/tambahan, pembiayaan dan sumbangan) harta tetap, modal pusingan dan lain-lain.

7. Pengeluaran/peruncitan Tentukan keluaran (product specification) dan gambaran mutu serta jenis perkhidmatan, proses pengeluaran (carta aliran, bahan mentah yang digunakan, kuantiti dan kos, jadual dan keupayaan pengeluaran). Jika bidang peruncitan atau pembekalan, nyatakan proses pembekalan Jika perkhidmatan, cara perkhidmatan diberikan.

Lakarkan carta organisasi, pekerja dan kakitangan. 8. Pengurusan Lakarkan carta organisasi, pekerja dan kakitangan. Nyatakan nama, tugas dan kelayakan.

9. Pemasaran lokasi perniagaan, pelanggan dan pengguna, persaingan, cara edaran, strategi dan galakan jualan, anggaran barangan untuk dipasarkan (kuantiti dan jumlah harga).

10. Kewangan Sediakan anggaran hasil/jualan/upahan enam hingga 12 bulan pertama, anggaran untung/rugi bagi satu hingga tiga tahun, anggaran aliran tunai bagi satu hingga tiga tahun, nisbah kewangan yang tertentu (pulangan atas jualan, pulangan atas pelaburan dan lain-lain). Bagi projek yang sedang berjalan, kenyataan Kewangan Audit

butir pinjaman (jumlah pinjaman, kadar faedah/pembiayaan setahun, tempoh bayaran dan cara bayaran balik, cagaran/jaminan) cagaran/jaminan adalah mustahak dimasukkan jika laporan ini dimaksudkan untuk mendapat pinjaman/pembiayaan, kiranya tidak bagi tujuan tersebut butir-butir ini tidak perlu.

11. Penutup dan justifikasi Keterangan/kenyataan/rumusan yang meyakinkan bahawa projek ini mempunyai potensi kejayaan yang baik atau berdaya maju (viable) yang mana ianya boleh diwujudkan ataupun patut diperbesarkan.

12. Lampiran Bahagian terakhir kertas Rancangan Peniagaan. Ia bertujuan untuk memberikan maklumat tambahan yang menyokong kertas kerja.

PERSEMBAHAN DAN PENILAIAN RANCANGAN PERNIAGAAN YANG MANTAP Menyedia dan mempersembahkan Rancangan Perniagaan memerlukan penelitian yang terperinci serta menyeluruh. Seorang usahawan itu perlu tahu menyediakan Rancangan Perniagaan dan usaha yang ditumpukan kepada penyediaan Rancangan Perniagaan akan membuahkan hasil dan besar kemungkinan kelak usaha niaga tersebut akan berjaya.

Penilaian Rancangan Perniagaan banyak bergantung kepada; latar belakang usahawan itu, bentuk dan ciri-ciri usaha niaga dan industri yang menarik, kelebihan yang ada pada usaha niaga, bentuk tawaran yang dicadangkan, kebolehan kakitangan yang memegang teraju usaha niaga memberi keuntungan/pulangan kepada “stakeholders” dengan mengkaji penyata kewangan usaha niaga tersebut.

9.7 KESIMPULAN Rancangan Perniagaan sebagai titik permulaan. Rancangan Perniagaan memastikan; usahawan memikirkan secara sistematik melatih usahawan kepentingan diri sendiri atau pihak tertentu yang berkepentingan “stakeholders”, dijaga dan dinilai secara lebih objektif.